Nghệ An là quê hương, nơi Bác sống những năm tháng thời niên thiếu. Nhưng kể từ lúc ra đi tìm đường cứu nước năm 1911 đến năm 1956, Bác chưa một lần trở lại thăm quê. Đến năm 1957, Người mới có dịp trở về thăm quê lần đầu tiên và Quân khu 4 tại Nghệ An vinh dự được đón Bác trong dịp này. Với khoảng thời gian 3 ngày (14 - 16/6/1957), Người đã tranh thủ đi thăm, gặp gỡ nhiều cơ quan, đơn vị như Tỉnh ủy, Nhà máy điện Vinh, Quân khu 4, Trại trẻ Miền Nam, Đơn vị bộ đội Lữ đoàn 324,… cùng nhiều cá nhân, tập thể có thành tích tiêu biểu. Đặc biệt, Người được trở về thăm lại ngôi nhà tranh, mảnh vườn xưa, nơi gắn liền với Người từ thời niên thiếu. Trong hành trình ấy, Quân khu 4 vinh dự được là địa điểm thứ 3 đón Người, sau khi Người gặp gỡ Đại biểu và nhân dân Nghệ An tại Hội trường Tỉnh ủy, thăm công trường nhà máy điện Vinh.

Đúng 17 giờ ngày 15/6/1957, Bác có mặt tại cơ quan Quân khu bộ, Quân khu 4 trong bộ quần áo ka ki, đôi dép cao su quen thuộc. Bác vẫy tay chào và hỏi thăm sức khỏe của các cán bộ, chiến sỹ. Sau khi nghe báo cáo của các đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Chu Huy Mân, Bác đã nêu ra những ưu điểm và khuyết điểm của Quân khu 4 như: luôn cố gắng học tập chính trị, quân sự để bảo vệ vùng biển, biên cương của tổ quốc, giúp nhân dân chống giặc đói, bão lụt, hạn hán…tuy nhiên, bên cạnh đó, tinh thần cảnh giác chưa cao, vẫn mang nặng chủ nghĩa cá nhân, suy bì, đãi ngộ, tính kỷ luật chưa cao…Nhân dịp này, Bác cũng nói đến nhiệm vụ của Quân khu 4: phải luôn nâng cao cảnh giác, làm tốt công tác chính trị, huấn luyện kỹ thuật, quân sự, chống tham ô, lãng phí và đặc biệt là phải đoàn kết một lòng chống lại kẻ thù, bảo vệ vững chắc biên cương Tổ quốc… Cuộc nói chuyện thân tình giữa người đứng đầu Nhà nước với lực lượng vũ trang Quân khu 4 kéo dài 1 tiếng 30 phút, tuy ngắn gọn nhưng cực kỳ hiệu quả, bởi Bác đã nói đúng trọng tâm, điểm mạnh, điểm yếu của Quân khu 4 lúc bấy giờ. Buổi nói chuyện kết thúc, ai cũng bùi ngùi, xúc động và lưu luyến tiễn Bác.

Hàng năm tại đây, vào các ngày sinh nhật (19/5) và ngày mất (02/9) của Bác Hồ, Bảo tàng Quân khu 4 phối hợp với Ủy ban Nhân dân phường Trung Đô tổ chức dâng hoa, dâng hương, tưởng niệm tại Địa điểm lưu niệm sự kiện Bác Hồ về thăm Quân khu 4 tại Nghệ An (15/6/1957). Thành phần không chỉ là cán bộ, chiến sỹ Quân khu 4, cán bộ và Nhân dân phường Trung Đô mà còn có sự tham gia của đông đảo các tổ chức chính trị xã hội như Hội Cựu chiến binh, Hội người cao tuổi..., học sinh, sinh viên, Nhân dân và du khách trong và ngoài nước. Ngoài ra, vào các ngày lễ kỷ niệm của Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12), ngày thành lập Quân khu 4 (15/10) và các ngày lễ liên quan...của lực lượng vũ trang Quân khu 4 tổ chức tại Nghệ An, họ đều có hoạt động dâng hoa, dâng hương, báo công với Bác tại địa điểm này. Nơi đây còn được chọn để tổ chức các lễ kết nạp đoàn viên, đảng viên, đội viên, chào cờ của các đội viên của nhiều trường học trên địa bàn vào thứ hai đầu tuần ...

Di tích có tổng diện tích 2.500m2, gồm hạng mục: cụm tượng đài Bác Hồ và 6 bức phù điêu về lực lượng vũ trang Quân khu 4, hệ thống thảm cỏ, bồn hoa, cây cảnh xung quanh di tích

Địa điểm Bác Hồ về thăm Quân khu 4 tại Nghệ An (15/6/1957) không chỉ có ý nghĩa về chính trị, quân sự mà còn có ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, xã hội, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng, truyền thống đại đoàn kết, tương thân, tương ái cho các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ, là nơi lưu giữ những hình ảnh, những lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sự kiện này đã tác động rất lớn, không chỉ với lực lượng vũ trang Quân khu 4 mà còn đối với quân và dân cả nước. Cho đến ngày nay, "3 điểm khen, 4 điều phê, 5 điều dặn dò” vẫn còn nguyên giá trị.

Với giá trị nêu trên, Địa điểm lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Quân khu 4 tại Nghệ An (15/6/1957), tỉnh Nghệ An được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là di tích lịch sử quốc gia tại Quyết định số 3086/QĐ-BVHTTDL ngày 03/12/2021.

PHÓNG VIÊN