Quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, trực tiếp là đường lối xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân cũng như yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, những năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm xây dựng Quân đội “tinh, gọn, mạnh, có sức cơ động cao”, bước đầu đạt được kết quả quan trọng. Thông qua đó, đảm bảo cho Quân đội ta có cơ cấu tổ chức đồng bộ, hợp lý giữa các thành phần; điều chỉnh lực lượng phù hợp, linh hoạt, sẵn sàng đáp ứng nhiệm vụ khi có tình huống xảy ra.

Thượng tướng Phan Văn Giang kiểm tra khu vực trực ban chiến đấu của Trung đoàn Không quân 927, tháng 11-2017. (Ảnh: phongkhongkhongquan.vn)

Đến nay, về cơ bản, tổ chức Quân đội được điều chỉnh phù hợp với Quyết tâm bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; đảm bảo sự cân đối, tương đối đồng bộ giữa các quân chủng, binh chủng, giữa cơ quan và đơn vị, giữa lực lượng thường trực và lực lượng dự bị động viên. Với khối đơn vị, cùng với sáp nhập, rút gọn, giải thể một số bộ phận, Bộ ưu tiên thành lập, nâng cấp một số đơn vị, lực lượng đặc thù, phù hợp với sự phát triển nhiệm vụ và điều chỉnh thế bố trí chiến lược trên các vùng, miền, nhất là các khu vực trọng điểm về quốc phòng - an ninh. Công tác rà soát, điều chỉnh tổ chức biên chế đối với cơ quan các cấp, nhất là cơ quan cấp chiến dịch, chiến lược được tiến hành thường xuyên, chặt chẽ, theo hướng giảm các tổ chức trung gian và từng bước khắc phục sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ. Hệ thống nhà trường, bệnh viện, viện nghiên cứu, các cơ sở sản xuất, đoàn kinh tế - quốc phòng được điều chỉnh một bước về cơ cấu tổ chức, đảm bảo phù hợp với mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Lực lượng dự bị động viên được tổ chức, sắp xếp theo hướng gọn đầu mối, địa bàn, cân đối giữa các vùng miền, có tổ chức và quân số phù hợp, đáp ứng yêu cầu động viên cả thời bình và thời chiến. Kết quả đó, đảm bảo cho Quân đội ta ngày càng được xây dựng vững mạnh về mọi mặt, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.

Cùng với những kết quả đạt được, việc điều chỉnh tổ chức, biên chế Quân đội cũng còn một số hạn chế, bất cập. Đó là, nhận thức của một số cán bộ, đảng viên đối với nhiệm vụ này chưa thật đầy đủ, còn biểu hiện xem nhẹ hoặc trông chờ, ỷ lại cấp trên. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chỉ huy, nhất là ở cơ quan chiến lược trong sắp xếp, điều chỉnh lực lượng, giải quyết quân số dôi dư chưa thực sự quyết liệt, đồng bộ; kết quả chưa đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đề ra, v.v. Những hạn chế trên, nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới việc hoàn thành nhiệm vụ của các đơn vị cũng như tiến trình xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Vì thế, cấp ủy và chỉ huy các cấp cần nghiêm túc rút kinh nghiệm, sớm có giải pháp khắc phục kịp thời.

Trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tuy hòa bình, hợp tác, phát triển vẫn là xu thế chủ đạo, nhưng tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, khó dự báo. Chiến tranh cục bộ, xung đột sắc tộc, tôn giáo, khủng bố,… vẫn diễn ra gay gắt; tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông có thể có biến động mới, phức tạp, tác động trực tiếp đến sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta. Ở trong nước, các thế lực thù địch đẩy mạnh hoạt động chống phá toàn diện, trên các lĩnh vực bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” với nhiều âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt. Cùng với đó, việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, hiệu lực, hiệu quả theo Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) đã và đang được triển khai quyết liệt, sâu rộng, v.v. Bối cảnh đó, đòi hỏi hơn bao giờ hết phải tập trung xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, linh hoạt, có cơ cấu tổ chức hợp lý, luôn là lực lượng nòng cốt cho toàn dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Trước hết, toàn quân tập trung thực hiện tốt việc quán triệt, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ, nhất là cấp ủy, chỉ huy các cấp về nhiệm vụ điều chỉnh tổ chức, biên chế Quân đội trong tình hình mới. Đây là nội dung rất quan trọng nhằm thống nhất nhận thức, đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện và phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, bằng nhiều biện pháp quyết liệt, có chiều sâu, hiệu quả. Nội dung giáo dục cần tập trung phổ biến, quán triệt làm rõ quan điểm của Đảng, Quân ủy Trung ương và các chỉ thị, hướng dẫn của trên về điều chỉnh tổ chức Quân đội. Trong đó, trọng tâm là quán triệt sâu sắc mục đích, ý nghĩa, nội dung Nghị quyết 29-NQ/TW, ngày 22-12-2008 của Bộ Chính trị (khóa X), Kết luận 16-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về tổ chức Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2021. Đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Trên cơ sở đó, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn quân tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tạo sự đồng thuận cao trong tổ chức thực hiện; gắn việc quán triệt, giáo dục với các biện pháp tổ chức hành chính, xây dựng nền nếp, phương pháp, tác phong làm việc khoa học, nhằm chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm đối với công tác quan trọng này.

Về nhận thức, cần thấy rõ việc điều chỉnh tổ chức là yêu cầu khách quan, cấp thiết, đáp ứng đòi hỏi của việc thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng Quân đội “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, đảm bảo cho Quân đội ngày càng mạnh lên, tính cơ động cao, cơ cấu tổ chức hợp lý, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Việc tổ chức quán triệt phải chặt chẽ, đúng đối tượng theo quy định, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ ở từng cấp, bảo đảm giữ bí mật, có trọng tâm, trọng điểm. Trên cơ sở nhận thức đúng, các cơ quan, đơn vị tập trung đánh giá đúng tình hình, thấy rõ những thuận lợi, khó khăn, củng cố niềm tin của cán bộ, chiến sĩ vào chủ trương của Đảng, Quân đội; từ đó, chủ động xây dựng quyết tâm, đề cao trách nhiệm, thực hiện thắng lợi chủ trương điều chỉnh tổ chức Quân đội của Đảng và Nhà nước.

Điều chỉnh tổ chức lực lượng Quân đội là nhiệm vụ rất hệ trọng, phức tạp, nhạy cảm, liên quan đến nhiều cấp, ngành, đơn vị và tác động trực tiếp đến tư tưởng, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Vì vậy, cùng với việc quán triệt, giáo dục, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần làm tốt công tác lãnh đạo tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ, trực tiếp là các bộ phận trực tiếp được điều chỉnh. Công tác tư tưởng phải đi trước một bước; dự kiến được các tình huống tư tưởng có thể xảy ra khi có sự điều chỉnh, sáp nhập, cổ phần hóa; kịp thời giải quyết những vướng mắc nảy sinh, đảm bảo sự đoàn kết, thống nhất trong từng cơ quan, đơn vị và toàn quân. Trên cơ sở Kết luận 16-KL/TW của Bộ Chính trị, cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp, sự vào cuộc của các tổ chức quần chúng trong giáo dục, quán triệt và tổ chức thực hiện; gắn công tác tư tưởng với công tác tổ chức, cán bộ, chính sách không để bất ngờ về tư tưởng khi tiến hành sắp xếp biên chế tổ chức theo yêu cầu mới; đề cao tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong tổ chức thực hiện. Đồng thời, kiên quyết khắc phục mọi biểu hiện của tư tưởng chủ quan, nóng vội hoặc thái độ thờ ơ, trông chờ, ỷ lại cấp trên, tạo động lực mới trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.

Bám sát định hướng của Bộ Chính trị và những kinh nghiệm, kết quả đã đạt được, tập trung triển khai nhiều chủ trương, giải pháp, khâu đột phá trong điều chỉnh tổ chức, biên chế Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, linh hoạt. Để thực hiện mục tiêu đó, toàn quân đẩy mạnh việc rà soát về quân số, tổ chức, trang bị của từng cơ quan, đơn vị, làm cơ sở điều chỉnh, kiện toàn tổ chức, biên chế, bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, vũ khí, trang bị hiện có và nghệ thuật quân sự Việt Nam trong điều kiện mới. Quá trình rà soát, điều chỉnh phải bảo đảm khách quan, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm theo hướng có giảm, có tăng, trên cơ sở yêu cầu, nhiệm vụ của từng loại hình cơ quan, đơn vị và lực lượng. Theo đó, cùng với tinh giảm một số bộ phận, khâu trung gian,... Bộ tiếp tục đầu tư xây dựng các lực lượng đã được xác định tiến thẳng lên hiện đại; nghiên cứu điều chỉnh, điều chuyển, thành lập một số đơn vị dự bị chiến lược; xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, có tổ chức hợp lý, chất lượng cao; sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng theo nhóm sản phẩm, công nghệ; điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ của các binh đoàn, đoàn kinh tế - quốc phòng, v.v.

Đối với khối cơ quan cấp chiến lược, chiến dịch, tập trung rà soát, điều chỉnh tổ chức, biên chế theo hướng: kiên quyết giảm đầu mối trung gian; bổ sung chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, khắc phục sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ. Trước hết, tập trung rà soát, điều chỉnh giảm 10% quân số của khối cơ quan so với biểu biên chế đã ban hành để tăng cường quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đóng quân trên địa bàn chiến lược, biên giới, biển, đảo. Đối với khối đơn vị chiến đấu, căn cứ vào Quyết tâm bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị, Bộ tập trung nghiên cứu, điều chỉnh tổ chức lực lượng dự bị chiến lược thuộc một số binh chủng. Với lực lượng bộ binh, được tổ chức theo hướng tăng cường sức mạnh tác chiến và khả năng cơ động cao, sẵn sàng xử lý các tình huống xảy ra; coi trọng củng cố, xây dựng các lực lượng đặc thù, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ tác chiến trong tình hình mới.

Trong tổ chức điều chỉnh lực lượng của các đơn vị sự nghiệp công lập và sản xuất, thực hiện theo hướng: sắp xếp lại các nhà máy sản xuất, cơ sở sửa chữa quốc phòng và điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, tổ chức biên chế các nhà trường Quân đội, các binh đoàn, đoàn kinh tế - quốc phòng cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ. Trước mắt, tập trung thực hiện tốt Nghị quyết 425-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương “Về sắp xếp, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, Đề án “Cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Quân đội giai đoạn 2016 - 2020” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, v.v. Qua đó, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về tổ chức, biên chế Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, có cơ cấu hợp lý, số lượng phù hợp, chất lượng ngày càng cao.

Tổ chức Quân đội, xét đến cùng là một phạm trù khoa học, phức tạp, mang tính lý luận và thực tiễn cao, chịu sự chi phối của các chiến lược khác, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành. Vì thế, để thực hiện tốt các chủ trương, định hướng nêu trên, việc điều chỉnh tổ chức, biên chế Quân đội cần phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành, lực lượng có liên quan, với một lộ trình, kế hoạch thống nhất, bước đi phù hợp, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Theo đó, cùng với tiếp tục quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Quân ủy Trung ương và Bộ quốc phòng về điều chỉnh tổ chức, biên chế Quân đội, các cơ quan, nhất là cơ quan tham mưu cấp chiến lược, chiến dịch cần tăng cường nghiên cứu, dự báo chính xác tình hình thế giới, khu vực, trong nước và nhiệm vụ của Quân đội, làm cơ sở tham mưu, đề xuất, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện, đảm bảo đúng, trúng, phù hợp với yêu cầu phát triển của thực tiễn xây dựng Quân đội. Trên cơ sở Kết luận 16-KL/TW của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương sẽ ban hành Nghị quyết chuyên đề lãnh đạo điều chỉnh tổ chức Quân đội đến năm 2021; các cấp ủy, tổ chức đảng và các cơ quan, đơn vị trong toàn quân xây dựng kế hoạch, chương trình hành động thực hiện, đảm bảo chặt chẽ, đồng bộ, khoa học, phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ được giao. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị cần kết hợp chặt chẽ giữa điều chỉnh tổ chức lực lượng với công tác tư tưởng, công tác tổ chức, công tác chính sách và sự vào cuộc của các tổ chức, lực lượng, đảm bảo giữ vững sự đoàn kết, thống nhất nội bộ, không để ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ thường xuyên và hạn chế tác động đến tư tưởng, đời sống của cán bộ, chiến sĩ và người lao động. Đồng thời, thực hiện nghiêm túc định hướng của Bộ Chính trị trong Kết luận 16-KL/TW gắn với thực hiện quan điểm, mục tiêu Nghị quyết 29-NQ/TW, Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII), Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về bảo đảm vũ khí, trang bị cho Quân đội nhân dân Việt Nam đến năm 2025,... đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Việc điều chỉnh tổ chức, lực lượng trong Quân đội theo hướng tinh, gọn, mạnh, linh hoạt là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta, phù hợp với yêu cầu xây dựng Quân đội trong tình hình mới. Vì vậy, quán triệt và tổ chức thực hiện nghiêm túc chủ trương này sẽ là cơ sở quan trọng để xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong xu thế hội nhập hiện nay.

Thượng tướng PHAN VĂN GIANG, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng