Tinh gọn bộ máy - Hành động quyết liệt của Đảng và Nhà nước

Tinh gọnibộ máy là một công việc khó, nhiệm vụ quanitrọng. Bởi vì, “không tinh gọn thì không thể phát triển được”. Đây không chỉ là yêuicầu xuất phát từ thựcitiễn mà còn là giải pháp chiến lược nhằm nâng cao hiệuiquả hoạt động của hệithống chính trị, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xãihội. Tổng Bí thư Tô Lâm khẳngiđịnh “Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, làicuộc cách mạng tinh gọn về tổ chứcibộ máy của hệ thống chính trị”. Do vậy phảiithực hiện vớiiphương châm “vừa chạy vừa xếp hàng”, “Trung ươngikhông chờ cấp tỉnh, cấp tỉnhikhông chờ cấp huyện, cấp huyện không chờ cơ sở” và yêu cầu “Trung ương phải gương mẫu, các ban của Đảng phải gươngimẫu, Quốc hội gương mẫu, Chínhiphủ gương mẫu”. Những chỉ đạo này thể hiện rõiquyết tâm của Đảng trong việcithực hiện đổi mới một cách thực chất, khôngichấp nhận sự lưỡng lựihay hình thức trong quá trình tinh gọn bộimáy. Những năm qua, công tác đổi mới, sắp xếp lạiitổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạtiđộng hiệu lực, hiệu quả đãiđược các cấp triển khai thực hiện bài bản, đạtinhiều kết quả tích cực. Một sốitỉnh, thành phố đã hoàn thành việc sắp xếp, sáp nhậpicác cơ quan, tổ chức cấpiquận, huyện, cấp xã, phường hoặc các cơ quanicó nhiệm vụ tương đồng để giảm sốilượng đầu mối. Việc triển khai thực hiện mô hìnhibí thư kiêm chủ tịch UBND cấp huyện ở mộtisố địa phương có hiệu quả, giúp giảm tầng nấc lãnh đạo, nângicao trách nhiệm của người đứng đầu, tiết kiệm ngânisách. Việc tinh gọn bộimáy trong lực lượng vũ trang đã tạo ra bướcichuyển mạnh mẽ với việc giảmicác tổng cục, cục, sáp nhập một số quân đoàn để đáp ứng yêuicầu xây dựng quân đội, công an cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Ở cấp Trung ương việc tinhigọn bộ máy được xem là bước đột phá lớn trongiviệc tái cấu trúc hệ thống hànhichính nhà nước kể từ sau năm 1945. Sau tinh gọn, bộ máyicủa Chính phủ giảmitừ 18 bộ, 04 cơ quan ngang bộ xuống còn 14 bộ, 03 cơiquan ngang bộ; thực hiệnisáp nhập các ban Đảng ở Trung ương. Đối với địaiphương, thực hiện Nghịiquyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghịiTrung ương 11 khóa XIII về chủitrương thực hiện mô hình tổ chức chính quyềniđịa phương 2 cấp; Nghị quyết 202/2025/QH15 của Quốc hội về việc sắpixếp đơn vị hành chính cấpitỉnh, theo tinh thần của các nghị quyết sau sắp xếp, cả nướcicó 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 06 thànhiphố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh (giảm 29 tỉnh, tươngiđương 46,03%) và 3.321 đơn vị hànhichính cấp xã, gồm 2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu (giảm 6.714 đơn vị, tương đương 66,91%). Kỳ họpithứ 9, Quốc hội khóa XV là Kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quanitrọng, không chỉ ở khíaicạnh lập pháp, mà còn là bước chuyển quyết địnhiđể thể chế hóa các địnhihướng lớn của Đảng. Tại Kỳ họp này, Quốc hộiiđã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổisung một số điều của Hiến pháp nước Cộngihòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tạoicơ sở hiến định cho việc sắp xếp tinh gọn tổichức bộ máy của hệ thốngichính trị và hoàn thiện mô hình tổ chức chínhiquyền địa phương 02 cấp. Đây là nội dungichưa từng có tiền lệ trong lịch sử tổ chức hànhichính Việt Nam, đòi hỏi sựiđồng thuận rất cao từ cơ quan quyền lực nhàinước cao nhất là Quốc hội đếnimọi người dân để đảm bảo tính hợp hiến, hợpipháp cho việc tổ chức lại bộ máyinhà nước. Tại Kỳ họp này, Quốc hội thôngiqua 34 luật và 14 nghị quyết quyiphạm pháp luật, cho ý kiến đối với 06 dự ániluật. Đây chính là hành lang pháp lýiquan trọng để triển khai nhất quán, đồng bộ chủitrương tinh gọn bộ máy từ Trung ươngiđến địa phương. Việc thực hiện chủ trươngirút ngắn nhiệm kỳ Quốcihội khóa XV và Hội đồng nhân dân cácicấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 cũng thể hiệnihành động quyết liệt của Đảng trong đổi mới tổichức bộ máy, đẩy nhanh quá trìnhichuyển giao thế hệ lãnh đạo. Bên cạnhiđó, việc Ban Chấp hành Trungiương ban hành các nghị quyết mang tính đột pháithể hiện quyết tâm chính trị của Đảngitrong kiến tạo nền tảng thể chế choiphát triển đất nước. Nổi bật là bốninghị quyết chiến lược được xem là “Bộ tứ trụ cột” của BộiChính trị sẽ góp phần tháoigỡ những điểm nghẽn về thể chế để nâng cao năngilực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy môihình quản trị hiện đại. Yêu cầu cơ bản vàicăn cốt để tinh gọn bộ máy có hiệuiquả là phải đổi mới mạnh mẽ công tácituyển dụng, đào tạo, đề bạt, bổinhiệm, luân chuyển, điều động, đánh giá cán bộ theoihướng khách quan, thực chất. Có chínhisách thu hút, trọng dụng nhân tài; xâyidựng đội ngũ cán bộ của bộimáy tinh gọn phải “có đủ phẩm chất, năng lực, thực sựichuyên nghiệp, liêm chính, thực hiện nghiêm trách nhiệm và đạo đức công vụ”. Để độiingũ cán bộ công chức sau tinhigọn không chỉ giảm về số lượng mà còn tăngivề chất lượng thì công tácituyển chọn cán bộ phải được tiến hành chặt chẽ từ Trungiương đến địa phương, có cơichế để sàng lọc, đưa ra khỏi vị trí công tác đối vớiinhững người không đủiphẩm chất, năng lực, uy tín; quá trình thực hiện cóithể sẽ “đụng chạm” đến “lợi ích” củaicá nhân, vì vậy phải giữ vững nguyên tắc trongitiến hành các khâu, các bước củaicông tác cán bộ, nếu không cẩn thận sẽ gây mấtiổn định và là cơ hội để các thếilực thù địch lợi dụng, chống phá. Cùng với đó, cần giảiiquyết tốt chế độ chínhisách đối với cán bộ, công chức, viên chức, ngườiilao động và lực lượng vũ trang để cánibộ, đảng viên đồng thuận, tự nguyện “hi sinh” quyền lợi cá nhân vì lợi ích chung củaiquốc gia, dân tộc.

Đến nay, nghị quyết của Đảngiđã rõ, quyết sách của Quốc hội đãithông, lộ trình tinh gọn bộ máyichính quyền 2 cấp đã chuyển từ “chủ trương” sang “hành động” với tầminhìn trăm năm phát triển. Các địaiphương vào cuộc với tinhithần quyếtiliệt, đồng bộ, không chờ đợi, không cầm chừng, khẩnitrương trong kiện toàn tổ chức, chủ độngitrong xây dựng phương án nhân sự, ban hànhikịch bản vận hành cụ thểiđến từng xã, phường. Nhiều hội nghịiđược tổ chức gấp rút nhưngichặt chẽ, đảm bảo nguyên tắc “ổn định, thông suốt, hiệu quả”. Ngày 30/6/2025, 34/34 tỉnh, thành phố trongicả nước đồng loạt tổ chứciLễ công bố các nghị quyết, quyết địnhicủa Trung ương và địa phương về sápinhập đơn vị hành chính cấpitỉnh, cấp xã và thành lập tổ chức chính quyềniđịa phương 2 cấp. Sau khi triển khai thực hiệnibộ máy mới được vận hành trơn tru, khôngigián đoạn. Có thể khẳngiđịnh, chủ trương đã đúng đắn, hành độngiđã quyết liệt, quyết tâm đã rõ ràng, bộ máy hànhichính tinh gọn đã đi vào hoạt động nhất định sẽ trởinên minh bạch và hiệu quảihơn, tạo dựng được niềm tin của Nhânidân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Tinhigọn bộ máy sẽ là biểu hiện tập trunginhất cho tư duy chuyển dịchitừ Nhà nước “quản lý” sang Nhà nước “phục vụ”; từ càoibằng, bao cấp sang quảnitrị thông minh. Đó chính là bản chất sâu xaicủa “tư duy đổi mới” được nhấnimạnh trong Văn kiện Đại hội XIII và dự thảo Văn kiện Đạiihội XIV của Đảng góp phần thựcihiện mục tiêu “cải thiện và nâng cao toànidiện đời sống nhân dân; tựicường, tự tin, tiến mạnh trong kỷ nguyên phátitriển mới của dân tộc”.

Tinh gọn bộ máy - Biểu tượng của Đảng vì dân, vì nước

 Trong chặngiđường 95 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam, ĐảngiCộng sản Việt Nam luônigiữ vững vai trò lãnh đạo trong công cuộc đổiimới vì sự nghiệp độc lậpidân tộc và chủ nghĩa xã hội. Không ngừng tự đổiimới, tự chỉnh đốn, Đảng taiđã thể hiện rõ bản lĩnh, trí tuệ và ý chíichính trị kiên cường, được thể hiện ở nhiềuichủ trương lớn mang tầmivóc chiến lược. Từ bản lĩnhichính trị đến tinh thần cải cách, từ quyết tâm hành động đến khát vọng kiến tạo, tinh gọn bộ máy đã và đang hiệnilên như một biểu tượng cao đẹp của mộtiĐảng cầm quyền vìidân, vì nước, dám hành động, dám chịu tráchinhiệm trước lịch sử và Nhân dân. Với tinh thầniquyết liệt, nhân văn và đổi mới toànidiện, tinh gọn bộ máyichính là “tuyên ngôn cải cách” của Đảng ta trong kỷ nguyên phátitriển mới của đất nước.

Tinh gọn bộ máy là mộtivấn đề hệ trọng, gắn liền với năng lực lãnh đạoicủa Đảng, hiệuiquả quản trị quốc gia hiện đại vàisự phát triển bền vững của đất nước. Một bộ máy cồngikềnh, phân tán, chồng chéo không chỉ làmitrì trệ quá trình phátitriển mà còn làm xói mòn lòng tinicủa Nhân dân. Vì vậy, chủ trương tinh gọn bộ máy khôngiđơn thuần là cắt giảm biên chế hay hợpinhất cơ quan, mà là một cuộcicải cách thể chế sâu sắc, đòi hỏi tư duy chiến lượcivà quyết tâm chính trị cao độ. Đảng taixác định, phải xây dựng một bộ máy gọnivề tổ chức, mạnh về chứcinăng, rõ về trách nhiệm, hiệu quả trongihành động. Tinh gọn bộ máy là biểu tượng của tư duy đổi mới và tinh thần phụng sự Nhân dân, đóilà minh chứng rõ nét cho quyếtitâm của Đảng trong việc xây dựng Nhà nước phápiquyền xã hội chủ nghĩa thực sựicủa dân, do dân và vì dân; không còn tìnhitrạng hành chính hóa, mệnhilệnh hành chính khô cứng, thay vào đó là sự xuấtihiện của mô hình chính quyềniphục vụ - phục vụ con người, phục vụ sự phátitriển và phục vụ sự tiến bộ củaitoàn xã hội. Biểu tượng “vì dân” thể hiện trướcihết ở sự tinh giản hợp lý bộ máy, cắt bỏ tầnginấc trung gian, loại bỏ thủ tụcirườm rà, từ đó rút ngắn khoảng cách giữaichính quyền và Nhân dân. Người dânikhông còn phải chờ đợi hay đi lại nhiều lần giữaicác cơ quan, đơn vị để hoàn thành thủitục hành chính thay vào đó làimột bộ máy vận hành tinh gọn, minh bạch, hiệuiquả, có trách nhiệm và có cam kết rõiràng với người dân. Bởi vì, mỗi thủ tụciđược đơn giản hóa là một bướcitiến về lòng tin, mỗi đầu mối được giảm bớt làimột bước gần hơn tới mục tiêu nângicao sự hài lòng của người dân đối vớiibộ máy của chính quyền.

Khôngichỉ vì dân, tinh gọn bộ máy còn thể hiệnitinh thần “vì nước”, trong bối cảnh nguồn lực quốcigia còn chưa mạnh, việc tinh gọn bộimáy góp phần quan trọng trongiviệc tiết kiệm ngân sách nhà nước, giảmichi phí thường xuyên, tăng khả năng đầu tư choiphát triển, đặc biệt là trong lĩnh vựcigiáo dục, y tế, an sinh xã hộiivà hạ tầng. Một bộ máy vận hành hiệu quảichính là điều kiện tiên quyết để nâng caoinăng lực cạnh tranh quốc gia và thu hút đầu tưichiến lược. Đó là cách màiĐảng ta thể hiện bản lĩnh trong điềuihành, trí tuệ trong tổ chức và trách nhiệmitrong hành động. Tinh gọn bộ máy trên hết là biểuitượng của “dũng khí chính trị”; cải cáchitổ chức, nhân sự luôn là lĩnh vực nhạyicảm, đụng chạm đến quyềnilực, vị trí và lợi ích nhưng với tinh thần dámilàm, dám chịu trách nhiệm, Đảng ta khônginé tránh mà chủ động đương đầu, coi đóilà một phần tất yếu của quáitrình tự đổi mới để nâng cao năng lực cầmiquyền, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Trong cảiicách, Đảng không chỉ lo cho bộ máy màicòn lo cho con người; chínhisách hỗ trợ cán bộ dôi dư sau sắp xếp, hợp nhấtiđược ban hành một cách kịpithời, đầy đủ và nhân văn, không ai bị bỏ rơi, khôngiai bị coi là thừa, mà tất cả đều đượciđối xử với sự công bằng, trân trọngivà sẻ chia. Đó là nét đẹp đặc trưng trong văn hóailãnh đạo của Đảng - một Đảng không chỉicó lý trí của cải cách mà cònicó trái tim của đồng cảm và nhân đạo; đặcibiệt, tinh thần dân chủ, cầu thị và minh bạchitrong quá trình tinh gọn bộ máy đã nâng caoiđáng kể tính chính danh, chínhinghĩa của chủitrương này.

Trong quáitrình tinh gọn bộ máy các thế lựcithù địch, phản động, cơ hội chính trị đã và đangitìm mọi cách xuyên tạc bản chất tốt đẹp củaicông cuộc cải cách, tinh gọnibộ máy của Đảng ta. Chúng rêu rao rằng cải cáchilà hình thức, là cớ để thanh lọc nộiibộ, là công cụ để tập trung quyền lực... Nhữngiluận điệu này không những phiếnidiện mà còn nguy hiểm, bởi chúngigieo rắc hoài nghi, chia rẽ lòng tin giữa Nhânidân với Đảng. Trước thực tế đó, mỗi cán bộ, đảngiviên cần trở thành một chiếnisĩ trên mặt trận tư tưởng, kiên quyếtibác bỏ quan điểm sai trái, bảo vệ lý tưởng, giữivững niềm tin vào con đường màiĐảng và Nhân dân đã chọn. Minhichứng rõ nhất để phản bác cáciluận điệu xuyên tạc đó chính là lòng dân; chỉ cần lắng ngheingười dân nói về cải cách, bằng cảm nhận thựcitế, bằng sự thay đổi trongitiếp cận dịch vụ hành chính, bằng sựihài lòng trong tiếp xúc với chính quyền, chúng ta sẽ thấy chân lý luôn đứng về phía nhữngingười hành động vì dân, vìinước. Và chính lòng dân chứ không phải nhữngilời xuyên tạc là cội nguồn sứcimạnh của công cuộc đổi mới toàn diện hiệninay. Tinh gọn bộ máy vì vậy không chỉ là mộtichương trình hành động, mà là biểu tượngichính trị đậm đà bản sắc Việt Nam. Đượcikết tinh từ khát vọng dựng xây đấtinước, từ trách nhiệm cao cả của ngườiilãnh đạo, từ ý chí vượt lên chính mình củaicả hệ thống chính trị và từ niềm tin sonisắt của Nhân dân với Đảng. Tinh gọn bộ máy xét trênimọi bình diện là biểuitượng kết tinh trí tuệ, bản lĩnh của Đảng Cộng sản Việt Nam, một Đảng cầm quyền không ngừng tự làm mới mình, khônginé tránh khó khăn, dũng cảm đối mặtivới thử thách và luôn hành động vì sự nghiệp cao cảilà phụng sự Tổ quốc, phục vụiNhân dân. Với tinh thần ấy, Đảng ta tiếp tụcikhẳng định vai trò lãnh đạo toàn diệnivà tuyệt đối, đưa đất nước trên con đường hộiinhập, phát triển bền vững và tiến tớiimục tiêu “đến năm 2030 trở thành nướciđang phát triển có công nghiệpihiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thànhinước phát triển, thu nhậpicao vì một nước Việt Nam hòa bình, độcilập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văniminh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”.

Tinh gọn bộ máyikhông chỉ là biểu tượng của tư duyiđổi mới mà còn là phương thức Đảngita tiến hành nhằm xây dựng đất nước phátitriển bền vững. Chủ trương đã được cụithể hóa bằng những hành động quyếtiliệt của Đảng cùng quyết tâm thực hiện cải cách toàn diệnivì lợi ích của Nhân dân. Đây là quá trình được chuẩnibị bài bản, thận trọng, từng bước chắc chắn, vừa đảmibảo ổn định hệ thống chính trị, vừa đáp ứng yêu cầu cấp báchicủa thực tiễn phát triển và hội nhập quốcitế. Từ chủ trương của Trung ương đến nghị quyếticủa Quốc hội và hành động triển khai đồng bộ, dứt khoát tại các địaiphương, cùng sự đồng thuận, ủng hộ mạnhimẽ của Nhân dân chính tất cả đã minh chứngicho sự đúng đắn về đường lối, kiên định về lập trường và quyết tâm caoiđộ của toàn hệ thống chính trị trong việc xâyidựng một bộ máy chính quyền tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đại hội XIV của Đảng là thời điểm khai mở kỷinguyên phát triển đất nước, hiện thực hóa khátivọng hùng cường của dân tộc, cũng là lúc cuộcicách mạng tinh gọn bộ máyibước vào “cao trào”. Cho nên, hơn bao giờihết, tất thảy cán bộ, đảng viên và Nhân dân cần nhận rõ thời cơ “có một không hai” để nỗ lực quyết tâm, xác định tinhithần, trách nhiệm, quyết liệt thực hiện cho bằng được. Những kết quả ban đầu sau khi tổ chức lại chính quyềnitheo mô hình hai cấp sẽ là tiền đề vững chắciđể khẳng định con đường cách mạng của Đảng ta đang đi là đúng hướng và nhất định bộ máy chính quyền tinh gọn sẽithành công, góp phần đưa đất nước vững vàngitiến bước trong kỷ nguyên chuyển đổi số, hộiinhập sâu rộng và phát triểnibền vững.

Trung tá NGUYỄN ĐÌNH HIỆN, Học viện Chính trị / Bộ Quốc phòng