Tăng cường chỉ đạo hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị trong lực lượng vũ trang Quân khu, góp phần xây dựng hậu phương, phát triển lực lượng, đánh bại “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ - ngụy trên chiến trường Trị - Thiên (1961 - 1964)

Ở Trị - Thiên, thực hiện chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” theo kế hoạch Stalây -Taylo, quân ngụy tập trung bình định nông thôn, gom dân lập “ấp chiến lược” Mỹ ­ngụy ra sức kìm kẹp nhân dân, liên tiếp mở những cuộc hành quân đánh phá căn cứ địa của ta và bạn, phá hậu phương và hành lang chiến lược Đông Tây Trường Sơn, chiếm giữ các vị trí hiểm yếu.

Lực lượng vũ trang các tỉnh đã xây dựng và phát triển các đội công tác, thông qua các đội công tác bí mật, xây dựng cơ sở tuyên truyền giáo dục quần chúng, đặc biệt truyền đạt chỉ thị, mệnh lệnh của Đảng. Các đội công tác còn là lực lượng gắn hầu hết mọi gia đình cơ sở cách mạng trong lòng địch, tổ chức đào hầm bí mật, cất giấu tài liệu, mua sắm vũ khí từ đồng bằng đưa lên căn cứ, và nuôi dưỡng, bảo vệ cho cán bộ lãnh đạo, chỉ huy nắm vững phong trào. Phòng Chính trị hướng dẫn, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh thi đua trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu. Phát động đợt sinh hoạt tư tưởng với nhiều hình thức trong cán bộ, chiến sĩ, nội dung trọng tâm là: xác định rõ bạn, thù và mục tiêu chiến đấu; nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, tình đoàn kết giai cấp, gắn bó cán bộ, chiến sĩ. Triển khai hai cuộc vận động: Bảo mật phòng gian và Bảo vệ trị an trong toàn xã hội, với những phương châm là tích cực bảo vệ an ninh, chủ động tiêu diệt địch. Phối hợp với các tỉnh đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền cổ động “Toàn dân tham gia đánh giặc, toàn dân tham gia bảo vệ quê hương”, gắn với phong trào thi đua “mỗi người làm việc bằng hai” để đền đáp cho đồng bào miền Nam ruột thịt.

          Ngày 5 tháng 9 năm 1962, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký Sắc lệnh số 27-QP, Quy định tổ chức và cơ quan chỉ huy các quân khu, theo đó Phòng Chính trị Quân khu được gọi là Cục Chính trị Quân khu, gồm các cơ quan: Phòng Tổ chức, Phòng Tuyên huấn, Phòng Cán bộ, Phòng Bảo vệ, Phòng Dân vận. Thủ trưởng Cục Chính trị là Chủ nhiệm Chính trị Quân khu. Trên chiến trường Trị -Thiên, đầu năm 1962, Mỹ ­Diệm bắt đầu đẩy mạnh thực hiện kế hoạch Stalây - Taylo phong trào đấu tranh của nhân dân Trị - Thiên gặp rất nhiều khó khăn, tổn thất Cơ quan Chính trị Phân khu đã phối hợp với Ban Cán sự các tỉnh đội, chỉ đạo việc điều động đội ngũ cán bộ để đáp ứng yêu cầu phát triển các đại đội bộ binh thành các tiểu đoàn, hình thành ban chỉ huy huyện đội, xã đội ở miền Tây, đồng thời tổ chức các đội vũ trang công tác móc nối cơ sở, phát triển lực lượng ở đồng bằng, thành phố, vận động nhân dân đứng lên đấu tranh chính trị, phá ấp chiến lược, phá thế kìm kẹp của địch.

Hoạt động công tác chính trị có nhiều sáng tạo, linh hoạt, cụ thể trong các đội vũ trang tuyên truyền bám địa bàn, bám dân xây dựng cơ sở, tạo thế liên hoàn ba vùng, hình thành thế tiến công địch ở đồng bằng, thành thị, kết hợp chặt chẽ 2 hình thức, 2 lực lượng đấu tranh phá ấp chiến lược, làm công tác binh vận, tổ chức mua lương thực vận chuyển lên căn cứ. Các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, được Cơ quan Chính trị Phân khu hướng dẫn đã đi vào cuộc đấu tranh “Hai chân”, “Ba mũi”, xây dựng cơ sở, tăng cường đánh phá ấp chiến lược, phát triển thực lực cách mạng. Thực hiện chủ trương của Quân ủy Trung ương, Thường vụ Quân khu ủy về điều động cán bộ thành lập Đảng ủy chiến dịch “128” ở Lào, củng cố kiện toàn cấp ủy, chỉ huy từ đại đội đến trung đoàn. Sau một thời gian chuẩn bị, đầu Quý IV năm 1963, Bộ Chỉ huy Chiến dịch 128 công tác đảng, công tác chính trị trong Chiến dịch 128 đã triển khai có hệ thống, toàn diện, từ Bộ Chỉ huy chiến dịch đến các đơn vị chiến đấu, đáp ứng yêu cầu xây dựng, chiến đấu và phát huy cao độ nhân tố chính trị tinh thần cả trước, trong và sau từng trận đánh.

Cuối tháng 6 năm 1964, Bộ Chính trị chỉ thị cho các lực lượng vũ trang “Tăng cường sẵn sàng chiến đấu, phá tan âm mưu khiêu khích, đánh phá miền Bắc của không quân Mỹ”. Thực hiện chỉ thị của Bộ Chính trị, Quân khu ủy, Cục Chính trị Quân khu tổ chức lực lượng bám sát các đơn vị, hướng dẫn cơ quan chính trị, cán bộ chính trị chăm lo công tác tư tưởng và công tác tổ chức, thường trực sẵn sàng chiến đấu cao, kịp thời đánh địch bảo vệ các mục tiêu, không để bị bất ngờ do chủ quan mất cảnh giác, các đơn vị tiền tiêu và địa bàn trọng yếu nhận lệnh sẵn sàng chiến đấu 24/24 giờ.

Sau nhiều lần hoạt động khiêu khích phá hoại, dựng lên “Sự kiện vịnh Bắc Bộ”, ngày 5 tháng 8 năm 1964, Mỹ cho không quân, hải quân đánh phá miền Bắc Do được chuẩn bị tốt về mọi mặt, trong đó, công tác tư tưởng và tổ chức được tiến hành chặt chẽ và chu đáo, nên hành động xâm lược của đế quốc Mỹ đã không làm cho lực lượng vũ trang và nhân dân Quân khu bất ngờ. Các lực lượng Bộ đội Phòng không và dân quân, tự vệ kịp thời nổ súng bắn rơi máy bay Mỹ ngay từ trận đầu. Kết thúc chiến đấu trận đầu ngày 5 tháng 8 năm 1964, các lực lượng vũ trang Quân khu 4 đã phối hợp chặt chẽ các lực lượng phòng không của Bộ trên địa bàn, bắn rơi 6 máy bay Mỹ, bắn bị thương 3 chiếc khác.

Chấp hành sự chỉ đạo của Tổng cục Chính trị về việc tổ chức học tập, quán triệt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại lễ tuyên dương các đơn vị và cá nhân có công lớn trong trận đầu “các chú đã thu được thắng lợi vẻ vang nhưng chớ vì thắng lợi mà tự mãn, chủ quan khinh địch, đế quốc Mỹ và tay sai chết thì chết, nết không chừa, chúng còn nhiều âm mưu hung ác”. Lời huấn thị của Bác được Cục Chính trị Quân khu chỉ đạo học tập, quán triệt và biến thành sức mạnh to lớn, nên trước sự hù dọa về sức mạnh của không lực Hoa Kỳ, quân và dân Quân khu 4 không hề nao núng, mà càng nêu cao ý chí quyết đánh, quyết thắng và sáng tạo, biết đánh, biết thắng. Lòng căm thù quân xâm lược cao độ và ý chí gang thép, quyết tiêu diệt máy bay, bắt giặc lái Mỹ được Nguyễn Viết Xuân, Chính trị viên Đại đội 3, Tiểu đoàn 14 pháo cao xạ 37 ly (Sư đoàn 325 bộ binh), chuyển thành mệnh lệnh chiến đấu “Nhằm thẳng quân thù, bắn!”, trong trận đánh ngày 18 tháng 11 năm 1964 tại Cha Lo (miền tây Quảng Bình). Tiếng hô đanh thép của Nguyễn Viết Xuân từ đó đã trở thành khẩu lệnh của tất cả các đơn vị và trong ba thứ quân trên địa bàn Quân khu 4 khi đối mặt với quân thù, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp của chiến tranh nhân dân để quân và dân Khu 4 đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.

Trong suốt bốn năm 1961-1964, là thời kỳ đấu tranh quyết liệt của quân và dân Quân khu 4 trên cả ba chiến trường. Cơ quan Chính trị Phân khu Trị - Thiên trong khó khăn phức tạp đã luôn quán triệt, nắm vững đường lối chính sách của Đảng, chấp hành tốt phương châm công tác tư tưởng, đường lối tổ chức của Đảng, không ngừng phát huy bản chất truyền thống tốt đẹp của Trị - Thiên khói lửa, trung dũng, kiên cường trong hoàn cảnh và điều kiện mới. Thường xuyên tăng cường hiệu lực công tác đảng, công tác chính trị, phát động được quân dân nêu cao ý chí tự lực, tự cường, kiên trì bền bỉ, củng cố phong trào, xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân, chủ động tiến công địch bằng “hai chân, ba mũi” giữ vững căn cứ địa miền núi, tiến công về đồng bằng, uy hiếp đô thị, góp phần làm phá sản quốc sách ấp chiến lược và chiến tranh đặc biệt của Mỹ - ngụy. Cục Chính trị Quân khu 4 không ngừng được kiện toàn và củng cố, từ Phòng Chính trị phát triển lên Cục Chính trị có đầy đủ cơ quan chuyên môn nghiệp vụ. Thường xuyên tham mưu cho Quân khu ủy chỉ đạo các đơn vị, địa phương (Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình và khu vực Vĩnh Linh) củng cố tổ chức đảng các cấp, phát triển đội ngũ cán bộ, mặc dầu có sự thay đổi lớn, một số khá đông cán bộ và hầu hết chiến sĩ tình nguyện đã phục viên, chuyển ngành, nhưng Cục Chính trị kịp thời tham mưu cho Bộ Tư lệnh Quân khu nhanh chóng ổn định tư tưởng và tổ chức, phát triển các lực lượng. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trong lực lượng vũ trang Quân khu nâng cao giác ngộ dân tộc, giác ngộ giai cấp; ra sức học tập chính trị, quân sự, kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội chính quy, hiện đại; nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, vừa sản xuất, vừa sẵn sàng chiến đấu; phát huy mạnh mẽ sức mạnh chiến tranh nhân dân, xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu cao đánh thắng không quân Mỹ ngay trong trận đầu; tăng cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân - dân, đoàn kết quốc tế; hết lòng chi viện cho tiền tuyến làm tròn nhiệm vụ quốc tế với nước bạn Lào.

HOÀNG TRUNG (Tổng hợp)