Trên con đường cách mạng ấy, Bác Hồ đã khẳng định vai trò quan trọng của Quân đội, chỉ ra những vấn đề cần tập trung xây dựng Quân đội vững mạnh. Trong Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam, ngày 22-12-1944, Bác Hồ chỉ rõ: “Tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ nhưng tiền đề của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của Giải phóng quân; nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam chúng ta”.

Bác nhấn mạnh vai trò quân đội khi kháng chiến: “Muốn đánh giặc phải có quân đội” và trong hòa bình: “Chúng ta phải củng cố Quân đội nhân dân là lực lượng chủ chốt để bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn hòa bình” (Lời kêu gọi nhân dịp Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, đăng Báo Nhân Dân tháng 9-1954). Vào tháng 11-1957, Bác khẳng định: “Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám ở Việt Nam một lần nữa đã chứng tỏ tính chất đúng đắn của Chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, tính chất đúng đắn của đường lối mà Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười năm 1917 đã vạch ra. Thắng lợi đó đã xác nhận rằng cuộc cách mạng dân tộc muốn thắng lợi thì phải:

- Dựa vào mặt trận dân tộc rộng rãi chống chủ nghĩa đế quốc;

- Giải quyết vấn đề nông dân;

- Có một quân đội nhân dân;

- Được sự giúp đỡ anh em của nhân dân và giai cấp vô sản các nước;

- Do đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo.

Trong buổi chiêu đãi mừng Quân đội Nhân dân Việt Nam 20 tuổi, ngày 22-12-1964, Bác dạy: Quân đội ta “trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Lời dạy đó là quan điểm, tư tưởng, mong muốn của Bác đã được Quân đội Nhân dân thực hiện xuất sắc trên thực tế, trở thành truyền thống tốt đẹp, phương châm hành động, lẽ sống của các thế hệ “Bộ đội Cụ Hồ”…

Những quan điểm, tư tưởng, lời dạy của Bác Hồ vừa toàn diện, sâu sắc nhưng rất sinh động, cụ thể. Bác quan tâm đến từng cán bộ (cán bộ cấp tướng, cán bộ chính trị, cán bộ quân sự…), từng lĩnh vực, công việc (tham mưu, hậu cần, tình báo, quân y, học viên, chiến đấu, phòng chống lụt bão, hậu phương quân đội…), từng mối quan hệ (quan hệ với Đảng, Nhà nước, Nhân dân, nội bộ Quân đội, bạn bè quốc tế…)... 

Trong quan điểm, tư tưởng xây dựng quân đội vững mạnh toàn diện, Bác Hồ rất chú trọng đến việc xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị. Theo Bác, quân đội phải tuyệt đối trung thành với dân, với Đảng, với nước. Bác khẳng định Đảng lãnh đạo trực tiếp, toàn diện về mọi mặt với Quân đội nhân dân Việt Nam chính là sức mạnh vô địch của quân đội ta: “Quân đội ta có sức mạnh vô địch, vì nó là một quân đội nhân dân do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục” (Bài nói tại buổi chiêu đãi mừng Quân đội ta 20 tuổi, ngày 22-12-1964). Trong bài viết “Tình đoàn kết quân dân ngày thêm bền chặt” đăng trên Báo Nhân Dân, số 47 - 48, ngày 3-3-1952, Bác viết: “Quân đội ta là Quân đội nhân dân. Nghĩa là con em ruột thịt của nhân dân. Đánh giặc để tranh lại độc lập thống nhất cho Tổ quốc, để bảo vệ tự do hạnh phúc của nhân dân. Ngoài lợi ích của Nhân dân,Quân đội ta không có lợi ích nào khác”. Còn ở bài viết “Quân đội Nhân dân” đăng trên Báo Nhân Dân, số 661, ra ngày 24-12-1955, Bác chỉ rõ: “Trong thời kỳ kháng chiến, quân đội thi đua giết giặc, để bảo vệ nhân dân. Hòa bình trở lại, quân đội vừa lo học tập, vừa ra sức giúp Nhân dân trong mọi việc”.

Bác Hồ còn nhiều lần răn dạy “Bộ đội Cụ Hồ” phải thực hiện những việc rất cụ thể để trưởng thành, phát triển. Tháng 10-1954, Bác căn dặn các đơn vị bộ đội vào Thành: “Để làm tròn nhiệm vụ cao quý của Quân đội Nhân dân, toàn thể cán bộ và chiến sĩ ta phải ghi nhớ và làm đúng những lời Bác dặn như sau: “Chớ tự kiêu, tự mãn. Chớ rượu chè, cờ bạc, trai gái, hút thuốc phiện. Chớ để lộ bí mật. Chớ xa xỉ, tham ô, lãng phí. Phải kính trọng Nhân dân, giúp đỡ nhân dân, đoàn kết với Nhân dân. Phải khiêm tốn, nghiêm chỉnh. Phải giữ gìn tính chất trong sạch, chất phác của người chiến sĩ cách mạng. Phải thực hiện cần, kiệm, liêm chính. Phải làm đúng 10 điều kỷ luật. Phải luôn cảnh giác và phải thực hiện tự phê bình và phê bình để tiến bộ”.

Bác Hồ cũng sớm yêu cầu Quân đội ta phải tiến lên chính quy, hiện đại để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Tại lễ tuyên dương anh hùng quân đội lần thứ ba, ngày 7-5-1956, Bác nói: “Quân đội ta phải tiến đến chính quy và hiện đại hóa… Đó là một nhiệm vụ to lớn, vẻ vang, nặng nề và khó khăn, gian khổ. Cho nên toàn quân ta phải ra sức học tập chính trị, quân sự thi đua làm trọn nhiệm vụ bảo vệ biên giới, bảo vệ bờ biển, bảo vệ thành thị và giữ gìn trật tự an ninh cho Nhân dân”.

Cùng với những quan điểm, tư tưởng, lời dạy sâu sắc, toàn diện với “Bộ đội Cụ Hồ”, Bác Hồ luôn có những việc làm thiết thực yêu thương, chăm sóc, rèn luyện, giáo dục “Bộ đội Cụ Hồ”. Đã rất nhiều lần Bác trực tiếp thăm hỏi, tặng quà, tặng huy hiệu của Người, để lại những ấn tượng sâu sắc, có tác dụng tạo nguồn lực động viên, phấn đấu rất cao với nhiều cá nhân và tập thể trong Quân đội Nhân dân Việt Nam. Bác kêu gọi cả nước quan tâm, giúp đỡ bộ đội, nhất là thương bệnh binh, gia đình liệt sĩ và bản thân Bác cũng luôn tiết kiệm để tặng quà cho người có công, cán bộ, chiến sĩ Quân đội. Mùa đông lạnh giá, Bác đem áo lụa đồng bào tặng Bác bán đấu giá lấy tiền mua áo ấm gửi tặng bộ đội. Mùa hè nóng bức, Bác dùng tiền nhuận bút cá nhân của mình mua nước uống cho bộ đội. Trong Di chúc trước lúc đi xa, Bác vẫn dành sự quan tâm, yêu thương sâu sắc cho bộ đội: "Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng”.

Thật hạnh phúc, vinh dự, may mắn cho “Bộ đội Cụ Hồ” khi trên suốt chặng đường xây dựng, phát triển của mình, luôn có Bác ở bên, luôn có Bác đang cùng hành quân để dõi theo, động viên, dạy dỗ. Trong bài hát nổi tiếng “Bác đang cùng chúng cháu hành quân”, nhạc sĩ Huy Thục đã vẽ lên bức tranh hùng vĩ “trùng trùng đoàn quân tiến bước theo con đường của Bác”. Trong chiến đấu cũng như trong hòa bình dựng xây, “Bộ đội Cụ Hồ” luôn “phất cao cờ đỏ Bác trao”, “Cả đoàn quân tiến theo Người như thác đổ” để “Nở ngàn hoa chiến công ta dâng lên Người”. Trên đường hành quân “Bộ đội Cụ Hồ” luôn “dâng lên tới Đảng cả niềm tin chiếu sáng ngời”, luôn sẵn sàng chiến đấu hy sinh, vì Tổ quốc, vì Nhân dân với những phẩm chất, truyền thống cao đẹp nhất. Sự trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân; bản lĩnh vững vàng, kiên định, ý chí quyết chiến quyết thắng, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao; tinh thần đoàn kết thống nhất, cán bộ, chiến sĩ yêu thương gắn bó như anh em ruột thịt; tính kỷ luật cao, khát khao học tập, rèn luyện phấn đấu… đã, đang và tiếp tục được “Bộ đội Cụ Hồ” phát huy với kết quả ngày càng tốt đẹp. Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” đã và đang diễn ra sôi nổi, hiệu quả trong toàn quân. Những hình ảnh thể hiện hành động dũng cảm, tiên phong, mẫu mực của “Bộ đội Cụ Hồ” trong phòng, chống thiên tai, dịch Covid-19, tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc… được Đảng, Nhà nước, Nhân dân ghi nhận, trân trọng, tin yêu, bạn bè quốc tế đánh giá cao.

Phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, tháng 9-2020, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Bí thư Quân ủy Trung ương, đã khẳng định: “Quân đội ta có truyền thống rất vẻ vang, cả trong chiến đấu lẫn trong công tác và lao động sản xuất, được Nhân dân ghi nhận, yêu mến đặt cho cái tên hết sức cao quý, thiêng liêng và trìu mến là “Bộ đội Cụ Hồ”. Đây là điều vô cùng quý giá, rất đáng tự hào”.

Thực hiện lời dạy của Bác Hồ, trân trọng những tình cảm mà Bác dành cho Quân đội, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức phong cách Hồ Chí Minh, cán bộ, chiến sĩ Quân đội Nhân dân Việt Nam đang tiếp tục nỗ lực rèn luyện phấn đấu, vững bước “theo con đường của Bác”, góp phần thiết thực cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

P.V