Thời gian qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Thường vụ Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện Chính trị, sự giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương, hoạt động xây dựng môi trường văn hóa quân sự của Hệ 1 – Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch đã có nhiều chuyển biến tích cực, các thiết chế văn hóa được củng cố, nội bộ đơn vị đoàn kết thống nhất, đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, nhân viên, học viên không ngừng được nâng lên. 

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường văn hóa quân sự, những năm qua, Đảng ủy, chỉ huy Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động xây dựng môi trường văn hóa quân sự, tích cực thực hiện Cuộc vận động “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội” gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, tạo ra một môi trường văn hóa đậm chất quân sự, giàu tính giáo dục, có tác động tích cực đến việc xây dựng nhân cách cán bộ, nhân viên, học viên được thể hiện trên những nội dung sau:

Đối với xây dựng hệ thống những giá trị văn hóa quân sự được các thế hệ cán bộ, nhân viên, học viên Hệ 1 giữ gìn, phát triển và phát huy tác dụng như những động lực cơ bản để xây dựng Hệ. Cùng với sự quan tâm, đầu tư nguồn vốn của trên và phát huy nội lực, Hệ luôn chú trọng công tác củng cố cảnh quan môi trường, xây dựng chính quy. Hệ thống doanh trại, từ nhà ở, nhà ăn, sân chơi thể thao,… đáp ứng nhu cầu văn hóa của bộ đội. Vườn hoa, cây cảnh được cắt tỉa gọn gàng; cảnh quan môi trường thường xuyên được củng cố sáng - xanh - sạch - đẹp. 

Bám sát kế hoạch của Học viện, Hệ đã chủ động xây dựng, hoàn chỉnh các phương án tác chiến và tổ chức luyện tập thường xuyên, bảo đảm khi có tình huống xảy ra có thể hoàn thành nhiệm vụ. Cùng với đó là công tác giáo dục, tuyên truyền, các cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa đã khuyến khích mọi quân nhân tích cực tham gia các phong trào thi đua, các hoạt động xã hội nhằm xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, nâng cao trình độ kiến thức, văn hóa, thẩm mĩ và sức khoẻ dẻo dai. Nêu cao ý thức “học truyền thống, viết tiếp truyền thống”, xây dựng nếp sống, tác phong quân sự chuẩn mực; kiên quyết đấu tranh các biểu hiện phản văn hóa và tệ nạn xã hội, gắn với phòng, chống “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa.

Đối với xây dựng hệ thống những quan hệ văn hóa quân sự, những năm qua, hệ thống quan hệ văn hóa quân sự ở Hệ 1 đã không ngừng phát triển, mở rộng theo hướng “văn hóa hóa”, “chính quy hóa”, nghĩa là ngày càng ổn định, sâu sắc hơn và thấm vào lí trí, tình cảm của mỗi quân nhân như một nếp sống, thói quen ứng xử đúng mực. Các mối quan hệ trong Hệ được xử lý hài hòa, trong sáng, đúng quy định của quân đội, phù hợp với thuần phong, mỹ tục Việt Nam, luôn thấm đượm tình đồng chí đồng đội, gắn kết chặt chẽ cá nhân với tập thể, cấp trên và cấp dưới, cán bộ và học viên, giữa bộ đội với Nhân dân, Hệ với địa phương.

Các mối quan hệ giao tiếp hàng ngày giữa cấp trên với cấp dưới vừa bình đẳng, vừa nghiêm túc; tạo ra bầu không khí dân chủ, cởi mở, trong sáng, lành mạnh, đầm ấm trong Hệ nhằm cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ. Mọi cán bộ, nhân viên, học viên đều nêu cao tinh thần, trách nhiệm trong xây dựng mối quan hệ quân dân và tiến hành công tác dân vận trong tình hình mới. Thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú” trong Hệ, thường xuyên gắn kết chặt chẽ với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và phong trào “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, nhằm thắt chặt hơn mối quan hệ quân dân. 

Đối với xây dựng hệ thống những hình thái hoạt động văn hóa quân sự, trước yêu cầu đổi mới của công tác giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học, Đảng ủy Hệ 1 đã đề ra phương hướng đẩy mạnh đổi mới toàn diện, đồng bộ và đi vào chiều sâu các mặt công tác, tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc trong công tác quản lý học tập, rèn luyện học viên; nâng cao chất lượng học tập, nghiên cứu khoa học, đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận và xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật.

Trong nghiên cứu khoa học, từ năm 2016 đến năm 2023, toàn hệ đã có 17 đề tài, chuyên đề khoa học về các chủ đề liên quan đến xây dựng môi trường văn hóa. Bên cạnh đó, Hệ đã phối hợp với các cơ quan đoàn thể trên địa bàn phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội tổ chức nhiều hoạt động như: Tọa đàm “Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động xây dựng, thi hành và bảo vệ Pháp luật”; tổ chức Hội thi tuyên truyền “Phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân tình hình mới”… Hằng năm, Hệ đều tham gia và đạt giải cao cấp Học viện, Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng trong các Hội thi: “Tuổi trẻ với biển đảo quê hương”, “Tuổi trẻ với văn hóa giao thông”, “Tuổi trẻ với pháp luật và an toàn giao thông”, “Tuyên truyền viên giỏi”, “Cán bộ phụ nữ giỏi”... Đặc biệt, tham gia Cuộc thi chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cán bộ, nhân viên, học viên trong Hệ đã có 23 bài dự thi; đăng 4.100 bài trên blog; 535 bài trên fanpage đơn vị, đạt 38.500 lượt tiếp cận, 27.300 lượt tương tác; gửi đăng 2.150 bài trên fanpage của Học viện; 280 bài truyền thanh nội bộ. Ngoài ra, còn có tổ chức huấn luyện dã ngoại kết hợp làm công tác dân vận, xây dựng nông thôn mới, đền ơn đáp nghĩa…

Đối với xây dựng hệ thống những thiết chế văn hóa quân sự, hiện nay toàn hệ đều được trang bị ti vi có truyền hình kỹ thuật số, có nơi sinh hoạt tập trung; cấp hệ có phòng Hồ Chí Minh. Ngoài ra, nhân các dịp lễ, Tết, tiếp nhận chiến sĩ mới hoặc chiến sĩ chuẩn bị xuất ngũ, Hệ đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức gặp mặt trang trọng, ý nghĩa.

Tuy nhiên, bên cạnh đó môi trường văn hóa quân sự ở Hệ 1 vẫn còn tồn tại một số hạn chế, chưa hoàn thiện. Điều đó đặt ra yêu cầu bức thiết cần phải nâng cao chất lượng xây dựng môi trường văn hóa quân sự, góp phần khắc phục những hạn chế, xây dựng Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch chính quy, tiên tiến, mẫu mực, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Để sớm khắc phục tình trạng đó và nâng cao chất lượng xây dựng môi trường văn hóa quân sự ở Hệ 1, thời gian tới cần triển khai thực hiện tốt một số biện pháp cơ bản sau:

Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức của cán bộ, học viên về xây dựng môi trường văn hóa quân sự.

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể trong xây dựng môi trường văn hóa quân sự là vấn đề quan trọng hàng đầu. Trong đó, cần tiếp tục giáo dục, quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Học viện về văn hóa và xây dựng môi trường văn hóa; tập trung quán triệt, làm rõ quan điểm Đại hội XIII của Đảng về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam... Qua đó, nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chỉ huy, cán bộ, đảng viên, quần chúng về vị trí, vai trò của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng Quân đội; đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện xây dựng môi trường văn hóa quân sự. Đi đôi với việc giáo dục, quán triệt, định hướng nhận thức, cần tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá thực trạng, nhất là những hạn chế, bất cập để kịp thời chấn chỉnh; kiên quyết đấu tranh với các quan điểm, khuynh hướng lệch lạc, phản văn hóa, xem nhẹ vị trí, vai trò môi trường văn hóa quân sự.

Trên cơ sở các yếu tố cấu thành môi trường văn hóa quân sự, các thang giá trị về văn hóa, đạo đức, thẩm mỹ trong xã hội và Quân đội hiện nay đã có sự thay đổi và từ đặc điểm tình hình, yêu cầu nhiệm vụ của Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch đặt ra cần phải đổi mới tư duy trong việc xác định hệ thống các tiêu chí đánh giá và xây dựng môi trường văn hóa quân sự hiện nay theo tiêu chuẩn “Đơn vị có môi trường văn hóa tốt” hướng vào xây dựng và hoàn thiện chuẩn mực phẩm chất đạo đức của chính ủy trung (sư, lữ) đoàn. 

Duy trì có nền nếp các hoạt động: “Mỗi ngày một lời dạy của Bác”, “Mỗi tuần một câu chuyện về Bác”, “Ngày pháp luật”… Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục truyền thống, những tấm gương sáng về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, gương người tốt, việc tốt trong thực hiện nhiệm vụ; sống có đạo lý, có nghĩa có tình với đồng chí, đồng đội, với nhân dân; sống và làm việc có trách nhiệm với Tổ quốc và Nhân dân, với Quân đội, đơn vị, địa phương, bản thân và gia đình. 

Giáo dục nâng cao khả năng nhận biết và ngăn ngừa tác hại của thông tin xấu độc, những biểu hiện tiêu cực ngoài xã hội thâm nhập vào Hệ; nâng cao ý thức cảnh giác, kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực. Bên cạnh đó, cần phải tập trung làm rõ phương pháp, cách thức mà các thế lực thù địch đang tiến hành chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội ta trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa; đấu tranh ngăn chặn kịp thời làm thất bại mọi âm mưu thủ đoạn của chúng, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội.

Hai là, phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, các lực lượng tham gia xây dựng môi trường văn hóa quân sự.

Tập trung nâng cao nhận thức về vị trí, ý nghĩa to lớn của việc xây dựng môi trường văn hóa quân sự ở Hệ; làm cho Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch trở thành môi trường văn hóa quân sự đặc sắc, “địa chỉ đỏ” để tu dưỡng, rèn luyện trưởng thành của các chính ủy trung (sư, lữ) đoàn tương lai, người công dân kiểu mẫu của xã hội mới. Vì thế, các tổ chức Đảng cần phải có nghị quyết chuyên đề về lãnh đạo xây dựng môi trường văn hóa ở đơn vị, đồng thời thường xuyên kiểm tra các lực lượng trong thực hiện các chủ trương đã đề ra. Cấp ủy đảng, chỉ huy phải hết sức coi trọng giáo dục tinh thần nêu gương gắn với giáo dục liêm chính, thực hiện tốt các quy định nêu gương; gắn việc thực hiện các quy định với kiểm điểm, đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên hằng năm; kịp thời xử lý nghiêm đối với những trường hợp vi phạm.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng trong tuyên truyền, giáo dục, làm cho mọi quân nhân hiểu sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng của xây dựng môi trường văn hóa quân sự. Đồng thời tổ chức nhiều phong trào thi đua, cuộc vận động, đợt sinh hoạt, các hoạt động như: Thanh niên với pháp luật và an toàn giao thông; Vinh dự, tự hào là chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam; Thanh niên Quân đội nói không với ma tuý, rượu bia, thuốc lá; “Thanh niên Quân đội rèn sức, luyện  tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng”; Kể chuyện “Hồ Chí Minh chân dung một vĩ nhân”; tuyên truyền gương người tốt, việc tốt; gắn với các hoạt động thể dục thể thao, giao lưu kết nghĩa… 

Duy trì có nền nếp chế độ hoạt động và sinh hoạt của Hội đồng quân nhân; bảo đảm cho mọi quân nhân đều được tham gia ý kiến, đề xuất nội dung, biệp pháp xây dựng môi trường văn hóa quân sự lành mạnh; đồng thời, cũng là nơi để cán bộ, nhân viên, học viên đấu tranh với những tư tưởng tiêu cực, lạc hậu, những biểu hiện và hành vi vi phạm kỷ luật trong đơn vị, sống vô cảm, thiếu trách nhiệm.   

Ba là, vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, biện pháp trong xây dựng môi trường văn hóa quân sự.

Duy trì nghiêm kỷ luật Quân đội, các nền nếp, chế độ quy định của Học viện và các phong trào “Chính quy, mẫu mực, kỷ luật nghiêm”, “Tháng hành động theo điều lệnh”, “Tuần hành động kiểu mẫu”… góp phần tạo môi trường văn hóa quân sự kỷ cương. Tổ chức tốt phong trào thi đua Quyết thắng, các đợt thi đua đột kích, cao điểm, hướng vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trung tâm của Hệ. Đẩy mạnh thi đua “Nâng cao năng lực, trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ chủ trì các cấp”; với phương châm “Bồi dưỡng toàn diện, điều chỉnh kịp thời, khen phê công tâm”, “Cấp trên làm gương cho cấp dưới”. 

Tạo mọi điều kiện về kinh phí, cơ sở vật chất đầy đủ, khuyến khích cán bộ, nhân viên, học viên sáng tạo các tác phẩm văn học nghệ thuật tiêu biểu có giá trị cao về tư tưởng gắn với đời sống của bộ đội, với quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Hệ, Học viện.

Làm tốt việc phát hiện, xây dựng và nhân rộng điển hình tiên tiến trong xây dựng môi trường văn hóa quân sự ở Hệ gắn với thực hiện các phong trào, cuộc vận động như “Học tập tốt, rèn luyện tốt”, “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục, đào tạo”, “Nghiên cứu khoa học tốt”, “Chính quy, mẫu mực, kỷ luật nghiêm”, “Tuần hành động kiểu mẫu”, “Xây dựng đơn vị nuôi quân giỏi, quản lý quân nhu tốt”, “Xây dựng và quản lý doanh trại chính quy, xanh, sạch, đẹp”, “Thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí”, “Xây dựng đơn vị quân y 5 tốt”; “Chiến sĩ quân y làm theo lời Bác Hồ dạy”, “Quản lý, khai thác vũ khí trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông”, “Phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật”, “Tuần kỹ thuật kiểu mẫu”…

Bốn là, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, nhân viên, học viên; đấu tranh ngăn chặn các hành vi phản văn hóa tác động đến nâng cao chất lượng xây dựng môi trường văn hóa quân sự.

Chăm lo tốt đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, nhân viên, học viên, chiến sĩ sẽ góp phần củng cố lòng tin của quân nhân vào cấp ủy, chỉ huy đơn vị, xây dựng tình cảm, trách nhiệm của người quân nhân với nhiệm vụ được giao, đồng thời là cơ sở để nảy sinh tình cảm gắn bó giữa các quân nhân với nhau, hình thành nên bầu không khí tâm lý tích cực, đoàn kết. Quan tâm bảo đảm tính định hướng, tính chiến đấu của các hoạt động văn hóa, góp phần nâng cao sức đề kháng và khả năng miễn dịch cho bộ đội trong quá trình hưởng thụ và sáng tạo văn hóa.

Hiện nay, trước sự tác động của mặt trái cơ chế thị trường, cùng với sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch, lợi dụng sự phát triển của mạng xã hội, những vấn đề nhạy cảm, chúng coi văn hóa là mảnh đất màu mỡ để khoét sâu vào những khúc mắc nội tại chưa được giải quyết dứt điểm để chống phá. Trong Quân đội nói chung và học viện, nhà trường hiện nay nói riêng, xây dựng môi trường văn hóa quân sự còn phải được tiến hành đồng bộ với cuộc đấu tranh có tính toàn diện và gay go, quyết liệt trên mặt trận tư tưởng, văn hóa. Do đó, cấp ủy, chỉ huy cần giáo dục cho học viên có tinh thần cảnh giác cao, có trách nhiệm đối với việc giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc, cần làm cho họ thấu triệt quan điểm mất văn hóa là mất tất cả, bởi đây là những Chính ủy trung (sư, lữ) đoàn trong tương lai, là người chủ trì về chính trị, đảm nhiệm tiến hành CTĐ, CTCT trong toàn đơn vị, trong đó có nội dung xây dựng môi trường văn hóa quân sự, góp phần bảo vệ, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội. 

Năm là, quan tâm đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất bảo đảm cho việc xây dựng môi trường văn hóa quân sự; định kỳ tiến hành sơ, tổng kết rút kinh nghiệm kịp thời.

Khai thác có hiệu quả các nguồn kinh phí trên cấp, quỹ vốn của Hệ phục vụ cho việc xây dựng môi trường văn hóa quân sự. Nắm chắc khả năng thực tế và sự chỉ đạo định hướng của trên để xây dựng kế hoạch bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ cho nhiệm vụ trước mắt và lâu dài theo hướng hiện đại, thiết thực, hiệu quả và đồng bộ. Cân đối, điều chỉnh nguồn kinh phí trên cấp và quỹ vốn hiện có của đơn vị để tiếp tục củng cố hệ thống doanh trại; đầu tư, nâng cấp phòng Hồ Chí Minh. Tạo điều kiện để quân nhân rèn luyện thể dục thể thao; duy trì các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ, thể thao theo sở thích và phù hợp với điều kiện thực tế.

Chăm lo, đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, nhân viên, học viên theo phương châm “trên dưới cùng lo, cùng làm”. Tổ chức có hiệu quả hoạt động ngày sinh hoạt chính trị văn hóa tinh thần, diễn đàn thanh niên, tọa đàm sĩ quan trẻ,… tạo không khí dân chủ để quân nhân mạnh dạn nói thẳng, nói thật, nói hết tâm tư, nguyên vọng của bản thân với cấp trên và trước tập thể, rèn luyện bản lĩnh văn hóa dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm. 

Thường xuyên tiến hành sơ tổng kết, rút kinh nghiệm nhằm phát hiện những sai sót, khuyết điểm, kịp thời khắc phục, sửa chữa. Thông qua đó những ưu điểm, cách làm hay được nhân rộng, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động xây dựng môi trường văn hóa quân sự ở Hệ. Chỉ huy Hệ thường xuyên theo dõi, định kì và đột xuất kiểm tra, kịp thời uốn nắn, chỉnh sửa những biểu hiện sai trái. 

Xây dựng môi trường văn hóa quân sự là tiêu chí quan trọng trong xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, góp phần phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, nhân cách cao đẹp của quân nhân cách mạng, tạo động lực tinh thần to lớn để mỗi cán bộ, nhân viên, học viên vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Từ vai trò, tầm quan trọng của môi trường văn hóa quân sự; thực trạng, nguyên nhân xây dựng môi trường văn hóa ở đơn vị thời gian qua và đặc điểm tình hình, yêu cầu nhiệm vụ của Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch trong thời gian tới đặt ra tính tất yếu phải xây dựng môi trường văn hóa quân sự văn minh, lành mạnh ở Hệ đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch - Học viện Chính trị, tạo động lực quan trọng xây dựng Đảng bộ Hệ trong sạch vững mạnh, Hệ vững mạnh toàn diện; góp phần xây dựng Đảng bộ Học viện vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, Học viện chính quy, tiên tiến, mẫu mực.

Trung tá PHẠM VĂN DUẬT - Trung tá TRẦN MẠNH HÙNG

Học viên Hệ Đào tạo cán bộ chiến thuật, chiến dịch – Học viện Chính trị