Phóng viên: Kính thưa đồng chí Phó Tư lệnh, là Đại biểu Quốc hội Khóa XIV, đồng chí có thể cho biết ý nghĩa, tầm quan trọng của Tổng điều tra năm 2019?

     Thiếu tướng Nguyễn Sỹ Hội: Tổng điều tra được thực hiện chu kỳ 10 năm một lần, là cơ sở để Đảng, Quốc hội, Nhà nước, Chính phủ hoạch định chính sách phát triển kinh tế, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh. Có thể khẳng định, các lần Tổng điều tra trước đây đã cung cấp thông tin toàn diện về tình hình dân số, điều kiện sinh hoạt, nhà ở của dân cư, giúp Đảng hoạch định chiến lược, Quốc hội ban hành quyết sách, Nhà nước quản lý, Chính phủ điều hành các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Chính sách kế hoạch hóa gia đình dựa trên thông tin từ Tổng điều tra trong những thập niên qua đã giúp nước ta đạt được thành tựu to lớn trong việc giảm tốc độ tăng dân số và đến nay đã đạt mức sinh thay thế; tăng tỷ lệ lao động trẻ (còn gọi là thời kỳ dân số vàng) để thúc đẩy sử dụng tiềm năng về nguồn nhân lực. Thông tin về mức độ tăng dân số là cơ sở để Chính phủ xây dựng hàng loạt các chính sách nhằm nâng cao mức sống nhân dân và đẩy mạnh an sinh xã hội như: Nhà ở, việc làm, đô thị hóa, môi trường, hạ tầng giao thông, cơ sở y tế khám, chữa bệnh, cơ sở giáo dục, vấn đề già hóa dân số.... Đặc biệt, hưởng ứng phong trào thi đua "Cả nước chung tay vì người nghèo - Không để ai bỏ lại phía sau" do Chính phủ phát động và triển khai thì thông tin thống kê về dân số và nhà ở đóng vai trò quan trọng đối với các nỗ lực thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, nâng cao đời sống nhân dân trong điều kiện đất nước ta đang mở cửa hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.

     Tổng điều tra năm 2019 tiến hành vào thời điểm 0h ngày 1/4/2019 là cuộc Tổng điều tra lần thứ 5 tại Việt Nam, nhằm phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích quá trình phát triển dân số, nhà ở trên toàn bộ lãnh thổ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam; đáp ứng nhu cầu thông tin đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển KT-XH giai đoạn 2011-2020 và xây dựng chiến lược, các kế hoạch phát triển KT-XH giai đoạn 2021-2030 và những năm tiếp theo. Kết quả tổng điều tra còn góp phần phục vụ công tác giám sát thực hiện nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; giám sát các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp về dân số.  

       Phóng viên: Mục tiêu chung là như vậy, còn đối với nhiệm vụ quân sự - quốc phòng thì Tổng điều tra có vai trò như thế nào, thưa đồng chí Phó Tư lệnh?

       Thiếu tướng Nguyễn Sỹ Hội: Theo phương án Tổng điều tra dân số và nhà ở 0h ngày 1/4/2019 trong Bộ Quốc phòng thì đối tượng điều tra bao gồm quân nhân, công chức, viên chức, công nhân quốc phòng (kể cả số người đang học, đào tạo tại các trường trong và ngoài Quân đội, số người đang được Quân đội cử đi học tập, công tác ở nước ngoài); những người làm hợp đồng (ngắn hạn, dài hạn) đang sinh sống và làm việc trong doanh trại hoặc các khu vực do Quân đội quản lý; phạm nhân trong các trại giam, trại cải tạo, cải huấn do Quân đội quản lý, kể cả những người bị Quân đội tạm giam (đã được Viện Kiểm sát quân sự phê chuẩn lệnh bắt giam). Còn đơn vị điều tra được xác định là cấp trung đoàn, lữ đoàn và tương đương; cơ quan cấp sư đoàn và tương đương; các cơ quan, đơn vị (có quy mô nhỏ hơn cấp trung, lữ đoàn và tương đương) trực thuộc cấp sư đoàn và tương đương thì căn cứ vào tình hình cụ thể, đơn vị bố trí, sắp xếp vào đơn vị điều tra của cấp sư đoàn và tương đương cho phù hợp.

       Ngoài việc thực hiện mục tiêu, yêu cầu chung của Nhà nước; những số liệu về đối tượng điều tra, đơn vị điều tra trong Quân đội còn là cơ sở phục vụ Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng báo cáo tham mưu với Đảng, Nhà nước, Chính phủ xây dựng chiến lược kế hoạch và chính sách phát triển KT-XH toàn quốc nói chung; xây dựng và phát triển Quân đội, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân vững mạnh, rộng khắp; đồng thời có những chính sách về nhà ở cho cán bộ, nhân viên đang công tác trong lực lượng vũ trang nói riêng; là căn cứ để Thường vụ Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu tổ chức, sắp xếp lực lượng, tinh gọn bộ máy các cơ quan, đơn vị, xây dựng chính sách hậu phương Quân đội sát thực, hiệu quả; xây dựng khu vực phòng thủ địa bàn Quân khu cũng như từng địa phương vững chắc trên từng hướng chiến lược.

       Phóng viên: Tại hội nghị tập huấn nghiệp vụ Tổng điều tra do Quân khu vừa tổ chức, đồng chí Phó Tư lệnh đặt ra yêu cầu rất cao đối với điều tra viên. Điều đó cho thấy sự khó khăn của Tổng điều tra và Ban Chỉ đạo rất coi trọng công tác triển khai từ Quân khu đến cơ sở. Vậy trên cương vị là Trưởng ban Chỉ đạo, đồng chí có thể cho biết công tác triển khai Tổng điều tra của Quân khu trong thời gian qua?

       Thiếu tướng Nguyễn Sỹ Hội: Thường vụ Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu xác định Tổng điều tra là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung lãnh đạo trong năm 2019. Vì vậy, sau khi có Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 100/CT-BQP ngày 30/8/2018 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, ngày 10/10/2018, Tư lệnh Quân khu đã có Chỉ thị số 2127/CT-BTL về Tổng điều tra trong Quân khu; Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ thường trực giúp việc.

       Trên cơ sở chỉ đạo của Quân khu, các đơn vị trực thuộc Quân khu đã thành lập Ban chỉ đạo, tổ giúp việc các cấp. Vì điều tra viên vừa là một tuyên truyền viên với mọi công dân, vừa là lực lượng trực tiếp điều tra; tổ trưởng tổ điều tra là lực lượng trực tiếp quản lý điều tra viên, do đó, đây là hai yếu tố quyết định đến thành công Tổng điều tra nên Ban chỉ đạo các cấp đã lựa chọn những người có tinh thần trách nhiệm cao. Vì là nội dung mới, phải đầu tư nghiên cứu kỹ các văn bản, hướng dẫn của trên nên phải có năng lực công tác và ý thức kỷ luật tốt, không chỉ nắm vững đơn vị điều tra do mình phụ trách mà còn nắm rõ năng lực, tinh thần trách nhiệm của điều tra viên. Các cơ quan chức năng đã làm tốt công tác tiếp nhận các loại tài liệu do Bộ bảo đảm; tổ chức in phiếu điều tra theo mẫu và đã bàn giao cho Ban chỉ đạo cấp cơ sở. Nhằm điều chỉnh những biến động về tổ chức, quân số có thể xảy ra trước thời điểm Tổng điều tra, Ban Chỉ đạo các cấp đã tiến hành tổng rà soát lại và cập nhật kịp thời.

       Công tác tuyên truyền được tiến hành đậm nét, tập trung vào hai đợt: Đợt 1 từ 12/2018 đến hết tháng 1/2019; đợt 2 từ 3/2019 đến hết tháng 4/2019. Ban chỉ đạo các cấp đã huy động tất cả các hình thức và phương tiện tuyên truyền hiện có; thu hút các cơ quan thông tin đại chúng, các tổ chức Đảng và đoàn thể quần chúng; phối hợp với các cơ quan báo chí tuyên truyền sâu rộng đến toàn thể cán bộ, chiến sĩ. Sau khi tham gia lớp tập huấn của Bộ, Ban chỉ đạo Quân khu đã tổ chức Hội nghị tập huấn cho Ban chỉ đạo các cấp và điều tra viên. Để nhanh chóng, kịp thời giải đáp những vướng mắc về nội dung, nghiệp vụ điều tra, tại Hội nghị tập huấn, Ban Chỉ đạo Quân khu đã thiết lập đường dây nóng và thông báo số điện thoại của các đồng chí trong Tổ thường trực giúp việc.

         Phóng viên: Để đảm bảo chất lượng thông tin Tổng điều tra, thời gian tới, Ban Chỉ đạo các cấp trong Quân khu cần tập trung những nội dung gì, thưa đồng chí Phó Tư lệnh?

       Thiếu tướng Nguyễn Sỹ Hội: Đây là cuộc Tổng điều tra đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng công nghệ thông tin-truyền thông trong tất cả công đoạn nhằm nâng cao chất lượng số liệu, rút ngắn quá trình xử lý thông tin, công bố sớm kết quả Tổng điều tra. Trong đó, áp dụng hai hình thức thu thập thông tin mới là: Sử dụng thiết bị điện tử di động để điều tra và sử dụng phiếu trực tuyến để các hộ dân cư tự cung cấp thông tin thông qua internet. Tuy nhiên, do đặc thù quân sự phải bảo mật thông tin nên Tổng điều tra ở Quân khu vẫn sử dụng phương pháp phỏng vấn, ghi phiếu trực tiếp. Mặt khác, điều tra viên là đội ngũ kiêm nhiệm nên đây là nhiệm vụ rất khó khăn, đòi hỏi sự tỷ mỉ, chính xác và bảo đảm đúng quy trình. Bởi kết quả sẽ góp phần cung cấp chính xác số liệu về quy mô dân số chi tiết của toàn quốc sau 10 năm.

       Để bảo đảm tiến độ, chất lượng thực hiện Tổng điều tra theo đúng yêu cầu, kế hoạch đã đề ra, các cơ quan, đơn vị phải phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, triển khai đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các giải pháp, trước hết là phải nắm chắc các mốc thời gian quy định hoàn thành các công việc. Theo đó, thời gian điều tra trong 25 ngày, bắt đầu từ 7h00 giờ ngày 1/4/2019, kết thúc chậm nhất vào ngày 25/4/2019; tổng hợp báo cáo nhanh kết quả sơ bộ và bàn giao phiếu điều tra về Ban chỉ đạo Tổng điều tra Quân khu xong trước ngày 5/5/2019. Ban Chỉ đạo Quân khu tổng hợp số liệu, báo cáo nhanh kết quả sơ bộ về Ban Chỉ đạo Bộ trước ngày 10/5/2019; bàn giao phiếu xong trước ngày 10/6/2019. Ban Chỉ đạo các cấp phải thường xuyên kiểm tra, cập nhật và kịp thời báo cáo lên Ban Chỉ đạo cấp trên trực tiếp về tiến độ điều tra, những vướng mắc phát sinh để xin ý kiến chỉ đạo. Công tác tuyên truyền phải thường xuyên, liên tục, có tính kế thừa, có trọng tâm, trọng điểm. Thời điểm tuyên truyền cần tập trung vào thời gian trước và sau khi tiến hành điều tra.

       Công tác tổ chức, thu thập thông tin, xử lý số liệu, tổng hợp, công bố và lưu giữ thông tin cuộc Tổng điều tra phải được thực hiện nghiêm túc, theo đúng quy định. Bảo đảm thu thập đầy đủ, chính xác, kịp thời, không trùng lặp, không bỏ sót các thông tin, thực hiện nghiêm bảo mật thông tin theo quy định của Bộ Quốc phòng. Việc quản lý và sử dụng kinh phí Tổng điều tra phải bảo đảm đúng chế độ hiện hành, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả. Thường vụ Đảng ủy - Bộ tư lệnh Quân khu đã quán triệt sâu sắc mục đích, ý nghĩa, vai trò của Tổng điều tra; đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai quyết liệt, vì vậy, các đơn vị phải tập trung mọi nguồn lực, chủ động khắc phục mọi khó khăn và tổ chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quan trọng này.

        Phóng viên: Xin cảm ơn đồng chí Phó Tư lệnh!

Thực hiện: MẠNH HÙNG