Năm nay bác Hòa đã 85 tuổi, mặc dù sức khỏe còn yếu sau một đợt chữa bệnh dài ngày, song khi tôi hỏi về cuộc đời, đặc biệt những ngày trong quân ngũ, tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ thì ánh mắt bác như bừng sáng, hồi tưởng kể với chúng tôi. Bác Sinh ra và lớn lên trong một gia đình có 6 anh chị em thì có tới 4 anh em nhập ngũ tham gia chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Phát huy truyền thống gia đình, năm 1950, bác Hòa nhập ngũ và tham gia chiến dịch Hà Nam Ninh; đến đầu tháng 3, bác được biên chế về Trung đoàn 55, thuộc Bộ Tư lệnh chiến dịch và tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Ký ức về năm mươi sáu ngày đêm “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt; máu trộn bùn non” vậy mà gan không núng, chí không mòn, bác cùng đồng đội đã trải qua hàng chục trận đánh ác liệt; có những đồng đội thân chôn làm giá súng, đầu bịt lỗ châu mai, lấy thân mình chèn cứu pháo để quân ta ào ào như vũ bão làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lững lẫy năm châu, kết thúc chiến tranh chống thực dân Pháp.

Miền Bắc hòa bình sau Hiệp định Giơ ne vơ, bác Hòa được cử đi học văn hóa rồi ở lại trường dạy bổ túc văn hóa tại Cao Bằng-Lạng Sơn cho lớp cán bộ quân đội, sau đó bác được cử đi học đại học. Năm 1972, rời quân ngũ,  bác được thuyên chuyên sang làm nghề “trồng người” ngay tại quê hương khi về dạy tại  trường THPT huyện Con Cuông rồi THPT huyện Anh Sơn cho đến lúc nghỉ hưu năm 1991.

Phát huy phẩm chất anh “Bộ đội Cụ Hồ’, nghỉ hưu nhưng không nghỉ việc, bác mua thêm tài liệu sách vở, vận dụng kiến thức ông nuôi ong mật từ 7 lên 10 đàn, chiết ghép cây ăn quả, cây cảnh bán ra thị trường, hàng ngày bác lấy đó làm vui. Bác còn là hội viên tham gia tích cực trong Hội cựu chiến binh, Hội cựu giáo chức, Hội người cao tuổi để đóng góp sức xây dựng quê hương.

Không chỉ vậy, gia đình bác còn là gia đình văn hóa nhiều năm, sống mẫu mực,  con cháu thảo hiền, trưởng thành, có nhiều đóng góp cho xã hội. Con trai cả của ông là anh Đậu Đình Hùng hiện nay là Trạm trưởng Trạm thủy văn thị tứ Dừa, còn 3 người con gái thì có 2 chị là giáo viên tiểu học và một chị là cán bộ Phòng tổ chức Sở Công Thương tỉnh Bình Dương. 

Với những đóng góp của mình, bác Đậu Đình Hòa đã được Đảng, Nhà nước,  Quân đội tặng thưởng Huân chương Chiến công các loại, Huân chương kháng chiến hạng Nhất, kỉ niệm chương Điện Biên Phủ, huy hiệu Cựu chiến binh, kỉ niệm chương Cựu giáo chức. Song phần thưởng lớn nhất như bác Hòa nói với chúng tôi là được bà con lối xóm đặt cho mình biệt danh thân tình “Ông Hòa Điện Biên” bởi tính cách, lối sống như chiến sĩ Điện Biên năm xưa luôn chịu thương, chịu khó, gương mẫu, trách nhiệm với gia đình, xã hội, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”.

Bài, ảnh: SỸ THUẦN