Khi mạng xã hội bị lợi dụng để khoét sâu nỗi đau của đồng bào miền Trung

Nhiều tài khoản TikTok và Facebook liên tục đăng tải các video “cứu hộ khẩn cấp”, “người dân mắc kẹt trên mái nhà”, “cảnh lũ cuốn trôi cả xóm”… Các hình ảnh được dựng lại bằng công cụ AI, nhưng phần lớn người xem khó nhận ra dấu vết chỉnh sửa. Mỗi video nhận hàng trăm nghìn đến hàng triệu lượt xem, kéo theo hàng chục nghìn lượt chia sẻ, bình luận.

Một trong những nội dung lan truyền mạnh là hình ảnh một cậu bé ngồi co ro ôm chú chó trên mái nhà giữa biển nước, kèm câu chuyện xúc động đánh vào tâm lý cư dân mạng. Bài đăng này được chia sẻ rầm rộ, nhận hàng chục nghìn lượt thích. Không nhiều người nhận ra đó là sản phẩm của trí tuệ nhân tạo.

Tận dụng sự thương cảm của cộng đồng, nhiều tài khoản dùng các video giả để kéo tương tác rồi gắn link bán hàng online. Một số hội nhóm còn khai thác hình ảnh giả mạo để xuyên tạc, kích động tâm lý bất mãn trong bối cảnh lực lượng cứu hộ đang nỗ lực tiếp cận các điểm ngập sâu.

Dưới phần bình luận, nhiều người bày tỏ phẫn nộ trước việc kiếm ăn trên nỗi khổ của người khác. Nhưng cũng không ít người dễ dàng chia sẻ hình ảnh không rõ nguồn gốc, khiến tin giả lan rộng chỉ trong vài giờ. Một số cho rằng các video AI được lồng tiếng kể chuyện khiến người dùng mạng càng khó phân biệt thật - giả, dẫn đến hiểu lầm nghiêm trọng về tình hình tại các địa phương.

Lợi dụng tình hình phức tạp, các thế lực thù địch và một số phần tử cơ hội chính trị tiếp tục tung ra luận điệu cho rằng “Đảng, chính quyền thờ ơ, bỏ mặc dân”, cố tình so sánh lệch lạc giữa hình ảnh một số hoạt động lễ hội, tuyên truyền ở nơi khác với cảnh cứu trợ tại vùng lũ nhằm gieo rắc hoài nghi, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Đây là thủ đoạn “đục nước béo cò” đã nhiều lần chúng sử dụng để gây nhiễu loạn xã hội, phá hoại niềm tin Nhân dân.

Trước tình hình trên, Bộ Công an đã cảnh báo nguy cơ xuất hiện các video AI ngụy tạo, đồng thời nhấn mạnh, những hành vi cố ý phát tán tin giả, xuyên tạc nhằm kích động, chống phá hoặc gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị xử lý theo quy định pháp luật. Đây vừa là biện pháp răn đe, vừa là lời nhắc nhở mỗi công dân cần đề cao trách nhiệm, thận trọng trong tiếp nhận và chia sẻ thông tin. Công an tỉnh Đắk Lắk đã xác minh và xử lý 52 tài khoản đăng tải, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video sai sự thật về tình hình lũ lụt.

Điển hình là vụ việc liên quan tới bà N.T.N.V (trú tại thôn Tân Yên, xã Ea Ly, Đắk Lắk) - người đã đăng tải đoạn thông tin sai sự thật về tình hình cứu hộ và số người chết tại xã Hòa Thịnh. Tại cơ quan công an. Bà V thừa nhận chỉ “nghe được” thông tin rồi tự ý suy diễn, đăng tải khiến dư luận hoang mang, gây hiểu lầm về hoạt động của lực lượng làm nhiệm vụ. Bà cũng khai rằng không biết có người đang quay video, nhưng lại quy trách nhiệm cho người “tự ý” đăng tải lên mạng. Hành vi này đã bị xử phạt 7.500.000 đồng theo quy định. Sau khi sự việc được làm rõ, bà V đã công khai xin lỗi Nhân dân xã Hòa Thịnh, xin lỗi lực lượng cứu hộ và chính quyền các cấp; đồng thời khuyến cáo mọi người cần thận trọng, không chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng để tránh gây hậu quả không đáng có.

Trên thực tế, tại các địa phương bị lũ lụt, toàn bộ hệ thống chính trị đã và đang vào cuộc với tinh thần khẩn trương, trách nhiệm cao nhất. Chính quyền các tỉnh chủ động di dời dân khỏi vùng nguy hiểm, huy động tối đa lực lượng công an, quân đội, dân quân tự vệ ứng cứu, thông tuyến giao thông, vận chuyển lương thực, thuốc men và nhu yếu phẩm đến từng thôn, bản bị cô lập. Nhiều tổ công tác của lực lượng vũ trang xuyên đêm tiếp cận khu vực bị chia cắt, dùng ca nô, xuồng cao tốc đưa người già, trẻ em, phụ nữ mang thai đến nơi an toàn; hàng trăm điểm sơ tán được thiết lập, bảo đảm ăn, ở, chăm sóc y tế cho bà con. Các đoàn công tác trung ương, địa phương liên tục kiểm tra hiện trường, chỉ đạo kịp thời, không để người dân nào bị bỏ lại phía sau.

Trong bối cảnh thông tin thật – giả đan xen, việc củng cố “lá chắn thông tin” trở nên hết sức cấp thiết. Các cơ quan chức năng, lực lượng báo chí và nền tảng mạng xã hội cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ để cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, minh bạch; đồng thời kiên quyết xử lý và gỡ bỏ các nội dung xuyên tạc, ngụy tạo, lợi dụng thiên tai để kích động, gây rối dư luận.

Cùng với nỗ lực của cơ quan chức năng, mỗi người dân, đặc biệt là người dùng mạng xã hội cần đề cao trách nhiệm công dân trong tiếp nhận và chia sẻ thông tin. Sự tỉnh táo, thận trọng trước mỗi hình ảnh, mỗi video, mỗi dòng trạng thái lan truyền chính là “tấm lọc” quan trọng để không tiếp tay cho luận điệu xấu độc. Khi thông tin được kiểm chứng, lan tỏa đúng đắn và niềm tin cộng đồng được giữ vững, nguồn lực cứu trợ sẽ tập trung hiệu quả hơn, tinh thần đoàn kết được củng cố vững chắc hơn. Đó cũng là cách chúng ta cùng nhau vượt qua thiên tai, không để những kẻ cơ hội lợi dụng nỗi đau của đồng bào miền Trung để gieo rắc chia rẽ, làm tổn hại tình cảm và ý chí của cộng đồng.

CẢNH VINH