79 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 4, của Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh, được sự đùm bọc, nuôi dưỡng của Nhân dân tỉnh nhà, LLVT Quảng Trị đã chiến đấu anh dũng, lập nên nhiều chiến công xuất sắc, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Xây đắp nên truyền thống “Bám trụ kiên cường, lập công xuất sắc, vững mạnh toàn diện”.

Truyền thống đó được đúc kết với những nét nổi bật: Tuyệt đối trung thành với sự lãnh đạo của Đảng, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì nước, vì dân, quyết chiến, quyết thắng, biết đánh, biết thắng mọi kẻ thù; Gắn bó máu thịt với nhân dân, kiên cường bám đất, bám dân, bám cơ sở, xây dựng phong trào; Hậu phương, tiền tuyến đồng sức, đồng lòng luôn luôn vì cả nước, với cả nước; Đoàn kết, gắn bó, thủy chung với các tỉnh Bạn, nước Bạn.

Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng xâm lược đất nước ta. Từ đây khát vọng độc lập, tự do, truyền thống yêu nước của Nhân dân vùng lên mạnh mẽ. Nhân dân Quảng Trị đã cùng với quân dân cả nước đứng lên đấu tranh chống kẻ thù xâm lược.

Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của đấu tranh võ trang cách mạng, từ năm 1941 một số nơi ở Quảng Trị đã hình thành các đội tự vệ đỏ, đến 1945 hầu khắp các xã đều có đội tự vệ với các loại vũ khí thô sơ, tự tạo. Chỉ 15 ngày trước khởi nghĩa ở 2 phủ huyện Triệu Phong và Hải Lăng đã huy động được 15 đại đội và lực lượng nòng cốt toàn tỉnh đứng lên cướp chính quyền về tay Nhân dân.

Ngày 23/8/1945, thay mặt Ủy ban Khởi nghĩa, đồng chí Trần Hữu Dực tuyên bố “Xóa bỏ chính quyền cũ, thành lập chính quyền cách mạng”. Chỉ sau đó vài giờ, Ủy ban Cách mạng lâm thời tỉnh đã ra Quân lệnh số 2 “Mở cuộc tuyển quân cấp tốc thành lập chi đội giải phóng quân”.

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của tỉnh, ngày 9/9/1945, Chi đội giải phóng quân đầu tiên mang tên Thiện Thuật của Quảng Trị được thành lập với 1.500 quân, được thành lập trong lực lượng tự vệ đỏ, trong thanh niên, công nông, học sinh và một số binh lính của chế độ cũ có tinh thần yêu nước, đi theo cách mạng. Chỉ sau một ngày, hội nghị Tỉnh ủy lâm thời Quảng Trị đã ra quyết định xây dựng, củng cố LLVT Nhân dân.

Trải qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, với nhiều mất mát hy sinh, được Nhân dân đùm bọc, chở che, LLVT tỉnh ngày càng trưởng thành, lớn mạnh, trở thành lực lượng chính trị, đội quân chiến đấu trung thành, cùng quân dân cả nước đánh đuổi thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, viết nên trang sử vẻ vang trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, để bảo vệ mảnh đất quê hương, bộ đội địa phương và dân quân du kích tỉnh đã đánh trên 1.500 trận lớn, nhỏ, tiêu diệt hàng ngàn tên địch, bắn cháy, phá hủy hàng trăm xe cơ giới, thu nhiều vũ khí và đồ dùng quân sự. Những tên đất, tên làng như Ba Lòng, Rào Quán, Đường 9, Khe Sanh, Đập Huyện, Quán Ngang… cùng các đơn vị 95, 230, 327… là niềm tự hào, tin tưởng của Nhân dân, là nổi kinh hoàng, khiếp đảm của kẻ thù.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đáp lời kêu gọi của Đảng, quân dân Quảng Trị bám trụ kiên cường, vừa sản xuất, vừa chiến đấu, chi viện đắc lực cho các chiến trường, tích cực phối hợp với các đơn vị bộ đội chủ lực liên tục mở các đợt tiến công, giành nhiều thắng lợi vẻ vang. Từ tiếng súng diệt ác, trừ gian, hỗ trợ phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng, LLVT Nhân dân tỉnh tiến hành mở những cuộc vũ trang tuyên truyền phá ấp chiến lược, những trận chống càn bảo vệ thôn, xóm, tiêu biểu như: Đồng khởi thắng lợi của quân dân miền núi Hướng Hóa, 9 dũng sĩ Phường Sắn (Hải Lăng); cuộc tiến công nổi dậy, phá tan cuộc càn quét mang tên “Lê Lợi”, “Phượng Hoàng”, tiến tới cuộc đồng khởi nghĩa toàn tỉnh, lập nên những chiến công dòn giã ở Tân Lâm, Đá Nổi, Quận lỵ Triệu Phong… góp phần đánh bại quốc sách “ấp chiến lược”, “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ.

Từ 1965 đến 1972, Quảng Trị trở thành nơi đọ sức quyết liệt nhất giữa ta và địch, mỗi địa danh với những trận chiến đấu đã đi vào lịch sử của dân tộc, tiêu biểu là ở mặt trận Đường 9 đánh bại các cuộc hành quân “Hát – Xin”, “Đồng Cỏ”, “Đếc Hao”; đánh bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”, tiêu diệt hoàn toàn hệ thống phòng thủ của địch cửa ngõ phía Bắc “Vành đai thép - Hàng rào điện tử Mc. Namara”; các cứ điểm ở Đông Hà, Ái Tử, thị xã Quảng Trị, La Vang, Khe Sanh, Dốc Miếu, Cồn Tiên, Vĩnh Linh, Cồn Cỏ... mãi mãi gắn liền với những chiến công của LLVT Quảng Trị. Với thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, Cồn Cỏ vinh dự 2 lần được Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân, 3 lần được Bác Hồ gửi thư khen ngợi.

Ngày 1/5/1972, quê hương Quảng Trị được hoàn toàn giải phóng. Trong cuộc chiến đấu 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, LLVT tỉnh đã cùng với các đơn vị chủ lực chốt giữ Thành Cổ chiến đấu anh dũng, góp phần cùng quân dân cả nước đánh bại ý đồ tái chiếm Thành Cổ của Mỹ - Ngụy. Chiến thắng giải phóng Quảng Trị cùng với chiến thắng của quân dân hai miền Nam, Bắc buộc Mỹ phải ký Hiệp định Pari và rút quân về nước.

Đất nước hòa bình, đặc biệt là sau ngày tái lập tỉnh, Đảng bộ, chính quyền đã tập trung xây dựng LLVT vững mạnh từ tỉnh xuống cơ sở, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh Nhân dân vững chắc, kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế với quốc phòng, an ninh. Ghi nhận những cống hiến to lớn đó, ngày 6/11/1978, quân và dân Quảng Trị vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân. 10/10 huyện, thị, thành được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân, 136 đơn vị được phong tặng Anh hùng, 60 cá nhân Anh hùng LLVT Nhân dân; tặng và truy tặng 2.855 bà mẹ Việt Nam Anh hùng; được Đảng, Chính phủ trao tặng hàng ngàn huân, huy chương cùng nhiều phần thường cao quý khác.

Phát huy tinh thần đoàn kết, khắc phục khó khăn, năm 2024, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tỉnh, sự phối hợp có hiệu quả của các sở, ban, ngành, đoàn thể, Bộ Chỉ huy quân sự (CHQS) tỉnh Quảng Trị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, giữ vững thành tích là lá cờ đầu trong phong trào Thi đua quyết thắng LLVT Quân khu.

Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh tập trung lãnh đạo xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện, có chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, thực sự là lực lượng trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và Nhân dân.

Cùng với đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng, nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập khu vực phòng thủ các cấp, diễn tập phòng chống thiên tai, tìm cứu cứu nạn được chỉ đạo thực hiện chủ động, linh hoạt, góp phần giữ vững ổn định chính trị trong mọi thời điểm.

Các cơ quan, đơn vị duy trì nghiêm nền nếp chính quy, thực hiện tốt các khâu đột phá về huấn luyện, diễn tập, tổ chức, biên chế, cải cách hành chính quân sự, xây dựng chính quy, chấp hành kỷ luật, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh vững mạnh cả về kinh tế, chính trị và quốc phòng, an ninh.

Từ những chủ trương, giải pháp sát đúng trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị, Đảng ủy Bộ CHQS tỉnh đã lồng ghép hiệu quả phong trào thi đua quyết thắng với các cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới”. Từ đó, cụ thể hóa các cuộc vận động, phong trào thi đua bằng nhiều mô hình, cách làm hay, sáng tạo mang lại hiệu quả, thiết thực trong công tác dân vận, chính sách, trong xây dựng nông thôn mới, xây dựng địa bàn an toàn, sẵn sàng chiến đấu cao. Tạo động lực xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”, xứng đáng là đơn vị dẫn đầu Phong trào thi đua Quyết thắng của LLVT Quân khu 4. 

Tự hào với truyền thống 79 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh nguyện tiếp tục nêu cao truyền thống “Bám trụ kiên cường, lập công xuất sắc, vững mạnh toàn diện” tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đoàn kết, thống nhất, phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, ban ngành, đoàn thể, các đơn vị LLVT đứng chân trên địa bàn. Ra sức thi đua, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam trong tình hình mới, xứng đáng là lực lượng tin cậy của Đảng, Nhà nước và sự tin yêu, quý trọng của Nhân dân.

Đại tá Nguyễn Bá Duẩn, Phó Bí thư Đảng ủy Quân sự,

Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Quảng Trị