Bài 1: Phương châm "2G"

Với mục tiêu làm cho việc phòng, tránh sạt lở đất trở thành ý thức thường trực như cơm ăn, nước uống hằng ngày, các đơn vị lực lượng vũ trang trên địa bàn huyện Kỳ Sơn luôn thực hiện phương châm “2 G”, đó là “Gặp là nhắc”, “Gần là tuyên truyền”. Chính nhờ thực hiện tốt phương châm “2 G”, đã góp phần nâng cao ý thức cho người dân trong việc phòng, tránh sạt lở đất. Do vậy, những năm qua trên địa bàn huyện Kỳ Sơn đã xẩy ra hàng chục vụ sạt lở đất đá nhưng không có rất ít thiệt hại về người.

“Gặp là nhắc”

Xuất phát từ đặc thù, nhiệm vụ các đơn vị LLVT như: Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 và Ban Chỉ huy Quân sự huyện Kỳ Sơn; các Đồn Biên phòng… hằng ngày thường xuyên tiếp xúc với người dân nên các đơn vị yêu cầu cán bộ, chiến sĩ gặp người dân là nhắc nhở về phòng tránh thiên tai, sạt lở đất. Trong các dịp bám cơ sở, tiếp xúc với người dân, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị phân tích, tuyên truyền làm rõ hơn về đặc điểm địa bàn, nhất là nguy cơ về sạt lở đất giúp bà con nắm rõ tình hình, từ đó khoanh vùng các khu vực trọng điểm về sạt lở đất, lũ ống, lũ quét…

Đã nhiều lần cùng cán bộ, chiến sĩ Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 và Ban Chỉ huy Quân sự huyện Kỳ Sơn thực hiện các nhiệm vụ và kiểm tra, nắm tình hình địa bàn tại huyện Kỳ Sơn, chúng tôi hiểu rõ hơn hiệu quả của việc "gặp là nhắc". Trong quá trình thực hiện các chương trình, như chuyển giao khoa học kỹ thuật chăn nuôi sản xuất hay tổ chức làm đường giao thông… các đơn vị đều lồng ghép việc tuyên truyền về sạt lở đất, lũ ống, lũ quét… cho người dân. Vậy nhưng, không phải lúc nào người dân cũng lắng nghe theo lời tuyên truyền của bộ đội. Vì nhiều người còn chủ quan, bởi chưa bị ảnh hưởng, thiệt hại do sạt lở đất, lũ ống, lũ quét.

Đại úy Moong Văn Hoàng, Trợ lý Chính trị Ban CHQS huyện Kỳ Sơn nói: Thực hiện phương châm “Gặp là nhắc”, tại địa bàn xã Mỹ Lý khi chúng tôi tuyên truyền việc phòng, tránh sạt lở đất một số người dân tỏ vẻ khó chịu và không nghe. Vậy nhưng, sau trận sạt lở đất ngày 11/9/2024 vừa qua, nhờ có sự vào cuộc kịp thời sơ tán các hộ dân bản Cha Nga đã giúp nhiều gia đình thoát nạn trong gang tấc. Từ đó, mỗi khi trên địa bàn có tin báo mưa to, tại các khu vực có nguy cơ sạt lở bà con đều tự giác di dời đến nơi an toàn.

Được biết, thực hiện phương châm “Gặp là nhắc”, trong quá trình tuyên truyền về phòng, tránh sạt lở đất, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị đã phát huy hiệu quả vai trò đội ngũ cán bộ các cấp. Nhờ vậy, đến nay không chỉ có bộ đội mà đội ngũ cán bộ, đảng viên các địa phương mỗi khi xuống cơ sở hoặc gặp Nhân dân cũng đều thực hiện phương châm “Gặp là nhắc”. Từ đó, đã hình thành thói quen mỗi cán bộ, đảng viên là một tuyên truyền viên tích cực trong việc cảnh báo, nhắc nhở người dân về việc phòng, tránh sạt lở đất.

Theo Thượng tá Lô Thanh Như, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện, Phó Trưởng ban phòng chống thiên tai – Tìm kiếm cứu nạn huyện Kỳ Sơn, từ thực hiện phương châm “Gặp là nhắc”, đến nay trên địa bàn huyện Kỳ Sơn đã hình thành hệ thống “báo động miệng” thường xuyên, thường trực, nhất là các khu vực trọng điểm, nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở núi, đất đá cao. Các xã dọc theo sông Nậm Mộ và các khu vực khe suối, trên cơ sở các tổ liên gia, Ban Quản lý các bản đều thành lập các tổ “Báo động phòng, tránh thiên tai”. Các tổ này, do một cán bộ, đảng viên hoặc chiến sĩ dân quân làm tổ trưởng. Tổ trưởng có nhiệm vụ, tập hợp số điện thoại người dân trong bản thành lập nhóm Zalo, kịp thời thông báo tình hình thời tiết, nhất là khi có nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở núi, đất đá…  cho bà con phòng, tránh.

Chính nhờ, thành lập các tổ “Báo động phòng, tránh thiên tai” những năm qua trên địa bàn huyện Kỳ Sơn đã giảm rất nhiều thiệt hại do thiên tai gây ra. Điển hình như trận lũ quét tại địa bàn xã Tà Cạ tháng 10 năm 2022, gây thiệt hại nặng nề về tài sản, trong đó có hơn 50 ngôi nhà bị sập đổ, nhưng chỉ có một cháu bé bị chết.

Sau khi cơn lũ đi qua, tìm hiểu về chủ trương, cách làm của địa phương bảo đảm an toàn cho người dân, lãnh đạo xã Tà Cạ cho biết: Có nhiều cách làm trong việc phòng, tránh sạt lở đất, lũ ống, lũ quét, như phát huy vi trò cán bộ, đảng viên trong cánh báo cho người dân phòng, tránh… nhưng hiệu quả nhất vẫn là hệ thống “cảnh báo miệng” từ các tổ liên gia đến toàn xã. Nhờ vậy, khi lũ xuất hiện trên núi cao, người dân đã thông báo cho các hộ dân phía dưới phòng, tránh nên đã không xảy ra thiệt hại về người.

“Gần là tuyên truyền”

Trên cơ sở nắm tình hình địa bàn, kết hợp với nguồn tin Nhân dân cung cấp qua phương châm “Gặp là nhắc” các đơn vị LLVT đã xây dựng nội dung tuyên truyền phòng, tránh thiên tai, trong đó tập trung sâu vào các nội dung phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất và thực hiện “Gần là tuyên truyền”. Thực hiện phương châm này, thời gian qua trong mọi hoạt động, mỗi dịp có sự tập trung đông người dân các đơn vị LLVT đều xây dựng, lồng ghép tuyên truyền nội dung phòng, tránh thiên tai cho bà con.

Trong các chương trình khám, cấp thuốc miễn phí cho bà con trong Khu Kinh tế - Quốc phòng Kỳ Sơn do Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 tổ chức, ngay khi vào khám bệnh trên hệ thống truyền thanh bên cạnh việc tuyên truyền, cảnh báo cho Nhân dân về các biện pháp phòng bệnh, còn có nội dung về phòng, tránh thiên tai. Tại khu vực khám bệnh, trước khi thăm khám cho người dân, đội ngũ cán bộ, y, bác sĩ Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 tiến hành thăm hỏi tình hình gia đình và không quên nhắc đến việc chủ động phòng, tránh sạt lở đất trong mùa mưa bão cho bà con Nhân dân.

Trung tá Nguyễn Sỹ Toàn, Phó Trưởng phòng Chính trị Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 chia sẻ: Đứng chân trên địa bàn hằng năm thường xẩy ra mưa lũ, sạt lở đất đá, vì thế chúng tôi luôn chú trọng việc tuyên truyền, nâng cao tính chủ động cho bà con Nhân dân về các biện pháp phòng, tránh. Theo đó, trước mùa mưa bão hằng năm và các đợt mưa lũ dự kiến đổ bộ vào địa bàn, chúng tôi xây dựng kịch bản tuyên truyền để phát trên hệ thống truyền thanh đơn vị và các bản. Đồng thời, phân công cán bộ, nhân viên bám địa bàn để tuyên truyền cho bà con.

Đối với Ban CHQS huyện Kỳ Sơn, xác định việc tuyên truyền cho bà con về phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất là việc làm thường trực của mọi cán bộ, chiến sĩ. Theo đó, thời gian qua, bằng các mô hình, cách làm phù hợp, với tinh thần “Mưa dầm thấm lâu”, cán bộ, chiến sĩ LLVT huyện Kỳ Sơn đã xây dựng cho bà con Nhân dân ý thức luôn chủ động phòng, tránh trong mọi tình huống. Thông qua việc tuyên truyền trực tiếp từ các đợt bám địa bàn; qua chương trình tuyên truyền Luật Nghĩa vụ quân sự hằng năm… Ban CHQS huyện Kỳ Sơn đều lồng ghép việc tuyên truyền phòng, tránh sạt lở đất cho Nhân dân. Trong đó, mô hình “Giúp dân no đủ, tự chủ bản làng” do Ban CHQS huyện Kỳ Sơn xây dựng, triển khai đã mang lại hiệu quả thiết thực.

Theo đồng chí Lương Văn Lon, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Hữu Lập, địa phương được Ban CHQS huyện Kỳ Sơn triển khai, thực hiện mô hình “Giúp dân no đủ, tự chủ bản làng” nói: Từ mô hình “Giúp dân no đủ, tự chủ bản làng” do Ban CHQS huyện Kỳ Sơn thực hiện không những giúp địa phương “gỡ khó” nhiều phần việc; phát triển kinh tế - xã hội mà đã trực tiếp tuyên truyền, nâng cao ý thức, tự chủ cho bà con trong việc phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Đặc thù địa phương còn nhiều khó khăn, địa hình núi cao, có nhiều khe suối chảy qua nên trong thời gian qua do ảnh hưởng hoàn lưu bão số 3 và số 4 đã xẩy ra một số điểm sạt lở đất. Nhưng nhờ được tuyên truyền và trang bị các biện pháp phòng, tránh nên không có thiêt hại về người và tài sản của Nhân dân cũng được di dời đến nơi an toàn trước khi sự cố xẩy ra.

Cùng với Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 4 và Ban CHQS huyện Kỳ Sơn, các Đồn Biên phòng đứng chân trên địa bàn huyện Kỳ Sơn luôn là lực lượng chủ công trong việc tuyên truyền và giúp Nhân dân phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Nói về vai trò của Bộ đội Biên phòng trong việc tuyên truyền và giúp Nhân dân phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, đồng chí Thò Bá Rê, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Kỳ Sơn khẳng định: Đặc thù các Đồn Biên phòng đứng chân trên địa bàn chủ yếu khu vực biên giới, thường xuyên bám địa bàn, bám dân nên cán bộ, chiến sĩ nắm rất chắc diễn biến trên mọi lĩnh vực của địa phương. Thực hiện phương châm “2 G” trong công tác tuyên truyền cho bà con về việc phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, thời gian qua cán bộ, chiến sĩ các Đồn Biên phòng rất tích cực nâng cao tinh thần cảnh giác cho bà con về các cách phòng, tránh. Nhờ đó, nhiều khu vực thời gian qua bị sạt lở đất như xã Na Loi, Mỹ Lý; Hữu Kiệm… bị sạt lở nhưng người dân đều được sơ tán đến nơi an toàn.

Nhằm nâng cao hiệu quả phương châm “2 G”, các đơn vị LLVT và ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn huyện Kỳ Sơn thường xuyên bổ sung, thay đổi cách thức, biện pháp tuyên truyền cho Nhân dân phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất. Đơn cử như sau các đợt sạt lở đất do ảnh hưởng cơn bão số 3 (Yagi) vừa qua gây ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất ở một số địa phương như: Bảo Yên (Lào Cai); Yên Bái, Hà Giang… các đơn vị tập hợp hình ảnh thiệt hại gửi lên Zalo cho Tổ trưởng các tổ tự quản các thôn, bản và truyền tay cho người dân xem. Từ đó, tạo sức lan tỏa, góp phần nâng cao tinh thần cảnh giác về phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất cho Nhân dân.

Nói về hiệu quả phương châm “2 G” của các đơn vị LLVT, ông Hà Văn Hòa, người dân bản Hòa Sơn, xã Tà Cạ nói: Trước đây mỗi dịp tập trung đông người hoặc có việc gặp cán bộ quân sự đều được nghe cán bộ, chiến sĩ tuyên truyền, nhắc nhở về việc phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, ban đầu cũng thấy khó chịu. Vậy nhưng, sau các vụ sạt lở ở Thủy điện Rào Trăng 3 (Thừa Thiên Huế); huyện Trà Leng (Quảng Nam)… chúng tôi thấy việc tuyên truyền cách phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất của bộ đội là rất cần thiết. Và cũng chính từ các nội dung tiếp thu từ các chú bộ đội về việc phòng, tránh lũ ống, lũ quét, sạt lở đất đã cứu xã Tà Cạ nói chung, bản Sơn Hà nói riêng giảm bớt thiệt hại do trận lũ quét xẩy ra vào tháng 10 năm 2022.

                   Bài 2: Đến trước, về sau, mau chóng, an toàn

Bài, ảnh: HỒ LĨNH – NGỌC THĂNG