Mới đây, cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin có nội dung về khả năng khởi động đàm phán hòa bình liên quan đến cuộc xung đột kéo dài gần 3 năm qua tại Ukraine. Phía Mỹ đề xuất tổ chức một cuộc họp trực tiếp tại Saudi Arabia, nhưng Liên minh châu Âu (EU) không được mời tham gia. Thậm chí, vào cuối tuần qua, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Ukraine Keith Kellogg tuyên bố Mỹ sẽ đóng vai trò trung gian cho hòa đàm Ukraine, trong đó Moscow và Kiev là hai bên tham gia chính, đồng nghĩa với việc châu Âu “bị gạt ra ngoài”.

Động thái này đã khiến các nước châu Âu bất bình, bởi họ cũng là bên đóng góp quan trọng cho viện trợ quân sự, tài chính cho Kiev kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Thêm vào đó, các diễn biến bất ngờ từ phía Mỹ đang khiến Brussels lo ngại Washington có thể chấp nhận nhượng bộ Moscow trong nhiều vấn đề.

Theo Reuters, nhiều nhà lãnh đạo châu Âu tuyên bố không chấp nhận bị loại khỏi các cuộc đàm phán và Mỹ cùng Nga không thể thảo luận tương lai của Ukraine hoặc cấu trúc an ninh châu Âu mà không có người châu Âu. Tại Hội nghị An ninh Munich ở Đức, họ cũng bày tỏ mong muốn tham gia tiến trình đàm phán hòa bình tại Ukraine.

Reuters dẫn lời Tổng thống Latvia Edgars Rinkevics nhấn mạnh: “Nếu chúng ta được cho là phải chịu một số trách nhiệm, châu Âu cũng cần phải ngồi vào bàn đàm phán... Chúng ta có người đứng đầu chính sách đối ngoại của châu Âu. Chúng ta có các quốc gia lớn. Chúng ta sẽ thực hiện điều này”.

Chia sẻ quan điểm trên, Thủ tướng Iceland Kristrun Frostadottir cũng nêu rõ thông điệp cần được giới lãnh đạo châu Âu phát đi là cả châu Âu và Ukraine cần phải là một phần của quá trình đàm phán hòa hình. Nếu không thì quá trình đàm phán này sẽ không đáng tin cậy.

Riêng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định nước này sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào mà không có sự tham gia của họ, đồng thời nhấn mạnh không thể có quyết định nào về châu Âu mà lại thiếu sự hiện diện của EU.

Tuy nhiên, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte cho rằng thay vì than phiền về vấn đề châu Âu có được tham gia đàm phán hay không, các lãnh đạo châu lục cần đưa ra những đề xuất phù hợp nếu muốn tham gia vào tiến trình hòa bình do Mỹ dẫn dắt. Dù không nêu rõ thế nào là “phù hợp”, tuyên bố này cho thấy dường như NATO nghiêng về lập trường của Mỹ hơn là của EU.

Để tìm kiếm lập trường chung về vấn đề Ukraine, CNN cho biết các nhà lãnh đạo châu Âu dự kiến tổ chức một cuộc họp khẩn cấp trong ngày 17-2 (giờ địa phương) tại Paris dưới sự chủ trì của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm bảo đảm EU có tiếng nói trong các cuộc đàm phán liên quan đến cuộc xung đột Ukraine cũng như đưa ra chiến lược chung nhằm ứng phó với những thay đổi trong chính sách của Mỹ. Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Ba Lan Radosław Sikorski cho biết Thủ tướng nước này sẽ tới Paris để tham gia cuộc họp này, đồng thời dự đoán chủ đề thảo luận chính của hội nghị sẽ xoay quanh những thách thức do Tổng thống Mỹ đặt ra đối với châu Âu.

Ở một diễn biến liên quan, theo AP, một nhóm nước châu Âu, do Anh và Pháp dẫn đầu, đang lên phương án đưa quân đến Ukraine nhằm giúp bảo đảm an ninh cho nước này và thực thi bất cứ thỏa thuận hòa bình tiềm năng nào với Nga. Thông tin chi tiết về kế hoạch triển còn khá hạn chế, bởi các quốc gia tham gia thảo luận không muốn để lộ thông tin có thể giúp phía Nga có lợi thế trong trường hợp đồng ý ngồi vào bàn đàm phán để chấm dứt xung đột.

Nguồn: QĐND