Ngày 28/3, hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến, thảo luận Dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi).

Bổ sung khen thưởng kháng chiến “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” 

Một trong những điểm mới của dự thảo luật là bổ sung hình thức khen thưởng kháng chiến “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” (khoản 2 Điều 95).

Báo cáo giải trình tiếp thu dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thuý Anh cho biết: Trong quá trình thảo luận, có hai loại ý kiến về việc bổ sung hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”: loại ý kiến thứ nhất thống nhất với Tờ trình của Chính phủ, đề nghị bổ sung hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” và loại ý kiến thứ hai đề nghị không quy định “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” trong dự thảo Luật.

Thực hiện Kết luận của Ban Bí thư (tại Công văn số 3257-CV/VPTW ngày 07/02/2017 thông báo Kết luận của Ban Bí thư về chủ trương tặng thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo việc quy định hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” cho cựu Thanh niên xung phong tham gia kháng chiến, trong đó làm rõ về tên gọi, đối tượng, thời hạn, tiêu chuẩn xét tặng, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ. Dự thảo đã được chỉnh lý theo hướng quy định “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” được tặng hoặc truy tặng cho thanh niên xung phong tham gia thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ có thời gian tại ngũ liên tục từ 02 năm trở lên, hoàn thành nhiệm vụ, trung thành với cách mạng. Thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ đã được công nhận liệt sĩ có thời gian tại ngũ 01 năm trở lên thì được truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”.

“Với tính chất là một hình thức khen thưởng kháng chiến, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị cho phép đưa quy định này vào Điều về khen thưởng tổng kết thành tích kháng chiến và thể hiện tại khoản 2 Điều 95 nói trên”, Chủ nhiệm Nguyễn Thuý Anh nói.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên), Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội cho rằng, việc bổ sung “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” để tôn vinh những thanh niên xung phong đã có những đóng góp, to lớn trong công cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, và xây dựng đất nước. Do đó cần có hình thức “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” để ghi nhận những cống hiến đối với họ. Tuy nhiên, theo ông Thành chỉ nên tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” cho những cá nhân tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. 

Đồng quan điểm, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (đoàn Bình Phước) cho rằng việc bổ sung tặng thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” vào dự thảo luật là hợp lý. Luật đã quy định rõ đối tượng, tiêu chuẩn xét tặng đảm bảo tính đồng bộ. Việc xét tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” đối với lực lượng thanh niên xung phong nhằm ghi nhận những thành tích và hy sinh đóng góp trong việc tham gia xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Đây là việc cần thiết mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc của dân tộc ta”. 

Cần quy định linh hoạt thời gian, điều kiện 

Tán thành việc bổ sung “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” tại dự thảo luật, đại biểu Đoàn Thị Hảo, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên lại bày tỏ băn khoăn về quy định của dự thảo luật “Thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ đã được công nhận liệt sĩ có thời gian tại ngũ 01 năm trở lên thì được truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang””.

Dẫn chứng tại tỉnh Thái Nguyên, hầu hết các anh, chị thanh niên xung phong Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái hy sinh khi ở độ tuổi mười tám, đôi mươi, trong số đó có tới 59 thanh niên xung phong mới tham gia lực lượng được 6 tháng (nhập ngũ tháng 6 năm 1972, hy sinh ngày 24/12/1972), đại biểu Đoàn Thị Hảo cho hay: Nếu quy định như dự thảo luật thì 59 thanh niên xung phong thuộc Đại đội 915 sẽ không được truy tặng “Huy chương thanh niên xung phong vẻ vang”, dù các anh chị đã được công nhận là liệt sỹ.

Theo đại biểu Đoàn Thị Hảo, kể từ khi lực lượng thanh niên xung phong được thành lập đến nay cũng đã gần 72 năm, đây là vấn đề mang tính lịch sử. Do đó, đề nghị không nên quy định tiêu chuẩn quá cao về thời gian tại ngũ khi tặng và truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” đối với Thanh niên xung phong tham gia thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ. Nhất là đối với thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ, và đã được công nhận liệt sĩ.

Dẫn chứng trong số 10 cô gái thanh niên xung phong ở ngã ba Đồng Lộc có người tham gia lực lượng thanh niên xung phong chưa đủ thời gian 1 năm đã hy sinh như chị Trần Thị Dạng hay có trường hợp thanh niên xung phong làm nhiệm vụ đặc biệt do chiến tranh ác liệt bị thương nặng, thời gian tham gia lực lượng thanh niên xung phong mới chỉ là mấy tháng, không thuộc diện được tặng Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đỗ Thị Lan chỉ ra quy định về điều kiện để tặng và truy tặng Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang cũng có những điểm chưa phù hợp sát với thực tiễn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Đỗ Thị Lan đề xuất: Nếu như trường hợp thời gian ngắn nhưng thành tích đặc biệt cần ghi nhận thì cũng cần phải có quy định riêng. Chúng ta cần có quy định phù hợp để ghi nhận được những thành tích của thanh niên xung phong, nhất là những người đã là liệt sĩ, những người đã là thương binh, đặc biệt là thương binh nặng, đến bây giờ cũng không thể làm được gì kể cả hạnh phúc gia đình cũng như các công việc khác. 

“Theo tôi cần phải có sự linh hoạt trong thời hạn thời gian cũng như điều kiện để công nhận tặng và truy tặng danh hiệu Thanh niên xung phong vẻ vang cho các đối tượng này phù hợp với thực tiễn cũng như đúng với chủ trương của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đưa vào trong luật”, bà Lan nói.

Đại biểu Vũ Trọng Kim (đoàn Hải Dương), Chủ tịch Trung ương Hội Cựu Thanh niên xung phong Việt Nam nêu quan điểm: Đối với thanh niên xung phong đã hy sinh được công nhận là liệt sĩ thì không quy định thời gian vì đã là liệt sĩ thì “không tính tháng, tính ngày nữa”.

“Dân tộc của chúng ta đã tôn vinh: Có những phút làm nên lịch sử/Có cái chết hóa thành bất tử”.Tôi hiểu rằng, chính sách liệt sĩ là chính sách vô cùng cao quý dành cho người hy sinh trọn vẹn sự sống của mình cho Tổ quốc, chứ không chỉ hy sinh tuổi trẻ, tuổi thanh xuân tươi đẹp, gia đình mất mát mãi mãi không tìm thấy đứa con, nhất là những người mẹ mang nặng đẻ đau dày công nuôi dưỡng, sinh thành”, đại biểu Vũ Trọng Kim xúc động nói.

Theo Vy Anh (Báo điện tử Đảng Cộng sản)