Ngược dòng lịch sử cách đây tròn 75 năm, hưởng ứng lời kêu gọi “Toàn quốc tổng khởi nghĩa” của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quân lệnh số 1 của Ủy ban Tổng khởi nghĩa toàn quốc, ngày 23 tháng 8 năm 1945, Ủy ban Cách mạng lâm thời tỉnh Quảng Trị ra Quân lệnh số 2: “Mở cuộc tuyển quân cấp tốc thành lập chi đội giải phóng quân” và ngày đó chính thức được chọn làm Ngày truyền thống của LLVT Quảng Trị.

Là một bộ phận không tách rời của Quân đội Nhân dân Việt Nam và LLVT Quân khu 4, đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Đảng bộ, chính quyền tỉnh Quảng Trị. Từ Chi đội giải phóng quân đầu tiên mang tên Thiện Thuật với 1.500 cán bộ, chiến sỹ, mặc dù phải sống, chiến đấu trong lòng địch, nhưng với quyết tâm sắt son: "Thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ", được Nhân dân đùm bọc, chở che, LLVT Quảng Trị từng bước trưởng thành lớn mạnh, trở thành lực lượng chính trị, đội quân chiến đấu trung thành, tin cậy bảo vệ Đảng, chính quyền và Nhân dân.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, mặc dù mới thành lập, trang bị còn thô sơ, nhưng cán bộ, chiến sỹ đã tích cực nắm địa bàn, vận động Nhân dân bám đất, giữ làng; xây dựng thế trận lòng dân chiến đấu anh dũng, gây dựng phong trào "Càng đánh càng mạnh, càng đánh càng thắng". Những tên gọi Đông Dương, Chợ Cạn, Nam Đông, Hạ Cờ, Rào Quán, Ưu Điền, Mỹ Chánh, Ba Dốc, Vĩnh Hoàng… luôn nhắc nhớ chúng ta về một thời kỳ khốc liệt, đau thương mà anh dũng. Dễ mấy ai quên được những chiến công của quân dân Quảng Trị trong trận “Địa lôi chiến” diệt 64 xe chở lính Pháp trên Đường số 9; chiến công tiêu diệt một tiểu đoàn địch ở Ba Dốc, Gio Linh, hay trận chiến đấu tiêu diệt 2 trung đội địch ở Rào Quán, Hướng Hóa; đặc biệt là trận chiến đấu của Trung đoàn 95 phối hợp với du kích Vĩnh Linh phục kích địch ở Hạ Cờ, Chấp Lễ; Tiểu đoàn 230 du kích Hải Lăng phối hợp với Tiểu đoàn 227 mai phục địch ở Xóm Bàu, tiêu diệt 150 tên địch, thu toàn bộ vũ khí, phương tiện… mãi mãi là niềm tự hào của LLVT Quảng Trị và quân dân cả nước.

Bước vào cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, thực hiện Lời dạy của Bác Hồ: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, cán bộ, chiến sỹ LLVT tỉnh đã bám trụ vững chắc, chiến đấu kiên cường “Một tấc không đi, một ly không rời”, cùng Nhân dân xây dựng thế trận chiến tranh Nhân dân, vừa sản xuất, vừa chiến đấu, chi viện đắc lực cho các chiến trường. LLVT tỉnh đã có những bước tiến bộ vượt bậc, thường xuyên độc lập tác chiến, phối hợp với bộ đội chủ lực chiến đấu làm chủ địa bàn. Đặc biệt, từ năm 1961-1963, LLVT tỉnh đã hỗ trợ đắc lực cho các cuộc tiến công nổi dậy ở miền núi, phá tan các cuộc càn quét mang tên “Lê Lợi”, “Phượng Hoàng”, giải phóng một khu vực rộng lớn ở miền núi; giải phóng vùng giáp ranh, xây dựng căn cứ đồng bằng; đẩy mạnh chiến tranh du kích lập nên những chiến công giòn giã ở Tân Lâm, Đá Nổi, quận lỵ Triệu Phong làm cho địch lúng túng, bị động, góp phần đánh bại “ấp chiến lược” và “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ, giành và giữ thế chủ động đập tan chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”, tiến lên giải phóng hoàn toàn quê hương Quảng Trị. Đồng thời, cùng Nhân dân tích cực chuẩn bị cho chiến dịch tiến công và nổi dậy giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975, viết nên thiên anh hùng ca rực rỡ nhất trong thời đại Hồ Chí Minh. 

Ghi nhận và đánh giá cao những cống hiến to lớn của LLVT Nhân dân Quảng Trị, ngày 6/11/1978, Đảng, Nhà nước đã ký quyết định tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân cho LLVT Quảng Trị, hàng nghìn tập thể, cá nhân được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cùng nhiều phần thưởng cao quý khác. Trải qua bom đạn chiến tranh, gian khổ của những ngày đầu hòa bình lập lại và trong công cuộc đổi mới đất nước, LLVT Quảng Trị đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương luôn sát cánh cùng Nhân dân khắc phục hậu quả chiến tranh, ổn định đời sống, đưa sự nghiệp xây dựng, phát triển quê hương Quảng Trị tiến lên trong giai đoạn mới, đóng góp xứng đáng vào những thành tựu chung của tỉnh nhà.

Phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, LLVT Quảng Trị không ngừng rèn luyện và trưởng thành, nâng cao trình độ về mọi mặt theo hướng “Chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”. Chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai toàn diện công tác quân sự - quốc phòng (QS-QP) địa phương, xây dựng nền quốc phòng toàn dân (QPTD) gắn với thế trận an ninh Nhân dân (ANND) trong khu vực phòng thủ (KVPT) tỉnh ngày càng vững chắc. Từng bước nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh, khả năng sẵn sàng chiến đấu, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ trong thời bình là “đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất”. Dù trong hoàn cảnh nào, LLVT tỉnh luôn là lực lượng nòng cốt, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm bảo vệ Đảng, chính quyền và Nhân dân, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển KT-XH tỉnh nhà. 

Để nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của LLVT, Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã tập trung lãnh đạo, quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện có hiệu quả chỉ thị, nghị quyết của trên về nhiệm vụ QP-QS địa phương. Thường xuyên duy trì nghiêm nhiệm vụ trực, sẵn sàng chiến đấu; chú trọng xây dựng kế hoạch, tổ chức luyện tập nâng cao trình độ kỹ, chiến thuật cho cán bộ, chiến sỹ, kiên quyết không để bị động, bất ngờ xảy ra. Các cơ quan, đơn vị triển khai có chất lượng công tác huấn luyện, diễn tập, làm tốt công tác quản lý tình hình tư tưởng cán bộ, chiến sỹ, đấu tranh có hiệu quả với những âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Hàng năm, công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng, an ninh cho các đối tượng được chú trọng, góp phần nâng cao nhận thức của toàn dân về xây dựng nền QPTD trong giai đoạn mới. Đồng thời, tích cực tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền, ban ngành, đoàn thể địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ, làm tốt công tác xây dựng Đảng, nhất là phát triển đảng viên trong thanh niên nhập ngũ.

Lực lượng bộ đội thường trực, dân quân tự vệ (DQTV), dự bị động viên (DBĐV) được xây dựng đủ số lượng, chất lượng ngày càng cao, cán bộ, chiến sỹ được huấn luyện sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị hiện có và các loại vũ khí, trang bị mới. Thường xuyên coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát đối tượng tác chiến, và tình hình nhiệm vụ, phù hợp với từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Kết quả kiểm tra huấn luyện hàng năm, 100% đạt yêu cầu, trong đó có hơn 80% trở lên đạt khá, giỏi. Tỷ lệ DQTV toàn tỉnh hiện đạt 1,9% so với dân số, trong đó tỷ lệ đảng viên chiếm 31,8%. Lực lượng DBĐV được đăng ký quản lý chặt chẽ, sắp xếp đủ 100% đầu mối đơn vị, tỷ lệ đúng chuyên nghiệp quân sự đạt 95,5%, tỷ lệ đảng viên đạt gần 50%. Hàng năm, Bộ CHQS tỉnh tham mưu tổ chức tốt các cuộc diễn tập KVPT tỉnh, huyện, diễn tập phòng chống bão lụt, diễn tập huy động tàu, thuyền… Qua đó kịp thời bổ sung quyết tâm, kế hoạch tác chiến, từng bước nâng cao trình độ tổ chức, chỉ huy, hiệp đồng, khả năng cơ động sẵn sàng chiến đấu, xử lý tình huống cho các lực lượng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống. 

Với ý thức sâu sắc: từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu, LLVT tỉnh luôn gắn bó máu thịt với Nhân dân, không chỉ là lực lượng nòng cốt trong giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, cán bộ, chiến sỹ còn đồng hành giúp Nhân dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới; xung kích phòng, chống bão lụt, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, đặc biệt là trong công tác phòng, chống đại dịch Covid-19, góp phần bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhà nước và Nhân dân trong mọi thời điểm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra. Trong công tác đối ngoại quốc phòng, Bộ CHQS tỉnh chú trọng đẩy mạnh phối hợp hoạt động với Bộ CHQS tỉnh Savannakhet, Lào ngày càng đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả cao, góp phần thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt giữa hai nước Việt - Lào, giữa Bộ CHQS hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet theo đúng quan điểm chỉ đạo công tác đối ngoại quốc phòng của Bộ Quốc phòng, Quân khu và tỉnh Quảng Trị.

75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT Quảng Trị đã xây đắp nên những nét truyền thống tiêu biểu: Tuyệt đối trung thành với Đảng, với chế độ XHCN, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì nước, vì dân, quyết chiến, quyết thắng, biết đánh, biết thắng mọi kẻ thù. Gắn bó máu thịt với Nhân dân, kiên cường bám đất, bám dân, bám cơ sở xây dựng, giữ vững phong trào. Hậu phương, tiền tuyến đồng sức, đồng lòng luôn vì cả nước, với cả nước; đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm, tự lực, tự cường, cần kiệm xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện; đoàn kết, gắn bó thuỷ chung với các tỉnh bạn, nước bạn Lào. Những nét truyền thống ấy được cô đọng trong 12 chữ vàng “Bám trụ kiên cường, lập công xuất sắc, vững mạnh toàn diện”. 

Ngày nay, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đặt ra nhiều nhiệm vụ mới với nhiều khó khăn, thách thức, LLVT tỉnh Quảng Trị tiếp tục thực hiện tốt hơn chức năng tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền về công tác QP-QS địa phương; tập trung xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh về chính trị, có sức mạnh, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, đủ sức hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trong thời bình và sẵn sàng làm nhiệm vụ khi có tình huống. Tích cực phối hợp cùng các lực lượng tham gia làm công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị, làm nòng cốt đấu tranh trên mặt trận chính trị, tư tưởng, phòng, chống “DBHB”, tăng cường đoàn kết quân dân, vì Nhân dân phục vụ, hết lòng giúp đỡ Nhân dân trong mọi hoàn cảnh, mọi thời điểm.

Phấn khởi, tự hào kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống, cán bộ, chiến sỹ LLVT tỉnh Quảng Trị nguyện tiếp tục phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xây dựng LLVT tỉnh vững mạnh toàn diện, mãi xứng đáng là lực lượng tuyệt đối trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, góp phần xây dựng quê hương Quảng Trị vững về chính trị, giàu về kinh tế và mạnh về quốc phòng - an ninh.

Thượng tá NGUYỄN HỮU ĐÀN

Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Quảng Trị