Trong cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930 - 1931, làng Yên Phúc, xã Phúc Sơn, huyện Anh Sơn tỉnh Nghệ An là một cơ sở cách mạng của Đảng ta. Cuối năm 1930, thực dân Pháp tăng c­ường khủng bố, càn quét, để trấn áp ta, đội Xích vệ Yên Phúc do cụ Nguyễn Văn Uy thành lập trở thành nòng cốt trong tổ chức các hoạt động đấu tranh cách mạng. Nhiệm vụ của đội là bảo vệ chính quyền cách mạng ở địa phư­ơng; hỗ trợ và tổ chức cho quần chúng lấy thóc gạo của địch, của nhà giàu chia cho dân nghèo. Đ­ược nhân dân ủng hộ và giúp sức nên Đội hoạt động rất hiệu quả. Đến cuối năm 1930, khi phong trào đấu tranh ở vùng đồng bằng bị địch khủng bố đẫm máu, Xứ uỷ Trung kỳ quyết định chuyển trung tâm đấu tranh lên miền Tây Nghệ An, trong đó có khu vực Anh Sơn. Tại đây, căn cứ địa Đồng Sớ trở thành nơi "đứng chân" và chỉ đạo các hoạt động đấu tranh cách mạng.

Phát hiện những hoạt động của Đội Tự vệ đỏ Phúc Sơn, đầu năm 1931 thực dân Pháp tập trung lực lượng đàn áp lên vùng Anh Sơn. Cụ Nguyễn Văn Uy bị thực dân Pháp bắt giam 15 năm, qua các nhà lao ở Vinh nh­ưng cụ vẫn giữ vững khí tiết, động viên đảng viên và quần chúng tiếp tục tích cực đấu tranh. Sau ngày cách mạng thành công, cụ trở về quê nhà tham gia các hoạt động trong phong trào xây dựng văn hoá mới, vận động tổ chức các tổ đổi công, hợp tác xã. Trong bất cứ hoạt động nào dù tuổi cao, vết thương trong những ngày tù ngục liên tục hành hạ nhưng cụ luôn đi đầu, trở thành tấm gương cho con cháu và thế hệ trẻ noi theo.

Tháng 6/1957, trong lần đầu tiên về thăm quê sau 50 năm xa cách, Chủ tịch Hồ Chí Minh được nghe về câu chuyện và tấm gương của cụ Nguyễn Văn Uy, Người quyết định nhờ Tỉnh ủy Nghệ An trao tặng Cụ chiếc Áo lụa nhân dịp mừng thọ 70 tuổi vào tháng 8/1957.

Chiếc Áo lụa đ­ược may từ chất liệu tơ thô, màu nâu sồng giản dị. Đây là món quà do Hội mẹ chiến sĩ Hoa - Việt và Hội Liên hiệp phụ nữ thị xã Lạng Sơn gửi biếu Bác nhân dịp mừng thọ Người năm 1956. Trên ngực áo có thêu dòng chữ:

"Kính dâng Hồ Chủ tịch

Mẹ chiến sĩ

LHPN Hoa và Việt thị xã Lạng Sơn "

Năm 1958, cụ Nguyễn Văn Uy ra Hà Nội dự Đại hội Nông nghiệp toàn miền Bắc, vinh dự đư­ợc gặp Bác Hồ và được Bác tặng huy hiệu "Chủ tịch Hồ Chí Minh".

NGÔ NGA