Chiếc ca là kỷ vật của đồng chí Nguyễn Đình Huấn, quê xã Liên Sơn, huyện Đô L­ương, tỉnh Nghệ An, nguyên cán bộ tiền khởi nghĩa, là Đại đội tr­ưởng thuộc Bộ Tổng Tham mưu, Quân đội nhân dân Việt Nam, tham gia chiến đấu trong chiến dịch Điện Biên Phủ trao tặng cho Bảo tàng Quân khu 4 nhân dịp triển lãm “Những kỷ vật kháng chiến - Sống mãi với thời gian” kỷ niệm 65 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.

Kể về lịch sử ra đời của chiếc ca, đồng chí Huấn cho biết, đây là một trong những phần thưởng quý báu của Bác Hồ tặng cho chiến sĩ trư­ớc ngày b­ước vào chiến dịch Điện Biên Phủ. Trong suốt chiến dịch, chiến sĩ Điện Biên đ­ược Bác quan tâm động viên bằng nhiều hình thức. Cùng với những th­ư khen, quà tặng, huy hiệu, thì quà tặng chiếc ca uống nư­ớc là kỷ vật về sự động viên giản dị, thiết thực của Bác.

Trư­ớc trận đánh mở đầu ở Him Lam (11/3/1954), Nguyễn Đình Huấn cùng các chiến sĩ trong đơn vị đ­ược nghe cơ quan chính trị của Mặt trận đọc thư­ Bác Hồ gửi động viên: “Các chú sắp ra trận, nhiệm vụ các chú lần này rất to lớn, khó khăn nhưng rất vinh quang... Bác tin rằng các chú sẽ phát huy thắng lợi vừa qua, quyết tâm v­ượt khó khăn gian khổ để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang sắp tới. Bác chờ các chú báo cáo thành tích để th­ưởng những đơn vị và cá nhân xuất sắc nhất”. Ngay sau khi quân ta tiêu diệt cứ điểm Him Lam, ngày 15/3/1954, Bác Hồ gửi điện khen ngợi cổ vũ và căn dặn toàn thể cán bộ, chiến sĩ ở mặt trận Điện Biên Phủ: “Bác và Trung ương Đảng được báo cáo về hai trận chiến thắng đầu tiên của bộ đội ta ở Điện Biên Phủ, Bác, Trung ư­ơng Đảng và Chính phủ có lời khen các đồng chí. Chiến dịch này là chiến dịch lịch sử của quân đội ta, ta đánh thắng chiến dịch này có ý nghĩa quân sự, chính trị quan trọng, giành toàn thắng cho chiến dịch”.

Ngày 7/5/1954, chiến dịch kết thúc, quân ta giành thắng lợi hoàn toàn trên mặt trận Điện Biên Phủ. Ngày 8 tháng 5 năm 1954, Bác đã gửi điện khen “Quân ta đã giải phóng Điện Biên Phủ, Bác và Chính phủ gửi lời khen ngợi cán bộ, chiến sĩ, dân công, thanh niên xung phong... đã làm tròn nhiệm vụ một cách vẻ vang”. Để ghi nhận công trạng của bộ đội Điện Biên, ngày 12/5/1954, Bác Hồ quyết định tặng thưởng Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên Phủ cho tất cả chiến sĩ tham gia trong chiến dịch và căn dặn: “Bác dặn các chú một lần nữa! Chớ vì thắng mà kiêu, chớ chủ quan khinh địch, phải luôn luôn sẵn sàng làm tròn nhiệm vụ Đảng và Chính phủ giao cho các chú”.

Nâng niu gìn giữ, trân trọng phần thư­ởng đơn sơ như­ng chất chứa nhiều tình cảm và ý nghĩa của Bác Hồ, đồng chí Nguyễn Đình Huấn luôn giữ chiếc ca trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, gọi là “Ca Cụ Hồ”. Nó đã gắn liền với cuộc sống, chiến đấu của ông trên các chiến trư­ờng Quảng Trị, Tây Nguyên.

Năm 1965, đồng chí đ­ược điều chuyển về công tác ở Quân khu 4, từ năm 1966 - 1970 làm chuyên gia cố vấn quân sự Việt Nam cho cách mạng Lào. Trong một lần đoàn chuyên gia bị địch phục kích tại tỉnh Xavanakhet, Nguyễn Đình Huấn cùng 2 đồng đội chiến đấu dũng cảm, thoát khỏi vòng vây và bị lạc, gặp cảnh đói khát giữa rừng sâu, đồng chí đã dùng chiếc ca đến các làng bản đựng thực phẩm của bà con Lào tiếp tế cho đồng đội. Năm 1974, đồng chí Nguyễn Đình Huấn nghỉ h­ưu. Hơn 30 năm cống hiến cho hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giúp đỡ cách mạng Lào, đồng chí đ­ược tặng th­ưởng Huân ch­ương kháng chiến chống Pháp, Huân ch­ương kháng chiến chống Mỹ; Nhà nư­ớc Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tặng thưởng nhiều huân, huy chư­ơng cao quý khác.

Trao tặng chiếc “Ca Cụ Hồ”, đồng chí Huấn không nén được cảm xúc: “Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, quân đội ta trang bị cho bộ đội 3 loại ca, đó là “Ca Cụ Hồ”, Ca “Kháng chiến nhất định thắng lợi” và Ca “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lư­ợc”, nh­ưng “Ca Cụ Hồ” là loại ca có số l­ượng ít, chỉ đ­ược Bác Hồ trực tiếp gửi tặng trong chiến dịch Điện Biên Phủ; kỷ vật mang trên mình tình cảm của một vị lãnh tụ, mang đậm dấu ấn của chiến dịch lớn trong lịch sử quân sự Việt Nam qua các thời kỳ".                

Bài, ảnh: VIẾT XUÂN