Đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Tổ quốc, hàng ngàn thanh niên tỉnh Bình Trị Thiên đã hăng hái lên đường nhập ngũ. Đặc biệt, ngày 28/2/1979, tỉnh Bình Trị Thiên đã thành lập ngay Trung đoàn 755 (ban đầu gọi là Trung đoàn 4 thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Bình Trị Thiên). Ngoài cán bộ, chiến sĩ các đơn vị thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Bình Trị Thiên, lực lượng nòng cốt của Trung đoàn 755 lúc bấy giờ là hàng ngàn tân binh được động viên từ các địa phương trong đó chủ yếu là sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm Huế, Trường Trung cấp y Huế và cán bộ Sở Thương nghiệp Bình Trị Thiên.

Ngay sau ngày thành lập, chiến sĩ trung đoàn bước vào đợt huấn luyện cấp tốc tại Kim Long (thành phố Huế). Lúc này trung đoàn có 5 tiểu đoàn, 8 đại đội trực thuộc với trên 3.500 quân sẵn sàng chi viện cho chiến trường phía Bắc. Sau hơn 3 tháng huấn luyện, được sự quan tâm của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Trị Thiên mà trực tiếp là Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh và Học viên Quân sự - Bộ Quốc phòng, Trung đoàn 755 đã ổn định về tổ chức, trưởng thành nhanh chóng, đủ sức đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chiến đấu của chiến trường. Ngay sau đó Bộ Quốc phòng có lệnh điều động chiến sĩ đơn vị về bổ sung cho Sư đoàn 327, Quân đoàn 5 (sau này là Quân đoàn 14) thuộc mặt trận Quân khu 1.

Ngày 12/5/1979, Trung đoàn 755 tổ chức lễ xuất quân từ Hương Long (thành phố Huế) ra Lạng Sơn đóng quân ở các địa bàn Lộc Bình, Na Dương, Khòn Phạc, Hữu Lũng, Bản Thí, ải Chi Lăng, Đồng Mỏ… Theo ông Ngô Dương Hà, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 21 (sau này gọi là Tiểu đoàn 1), Trung đoàn 755, Sư đoàn 327, trong cuộc hành quân ra các tỉnh phía Bắc, đi đến đâu trung đoàn cũng được đồng bào các dân tộc thiểu số vùng biên giới phía Bắc đón tiếp nồng nhiệt. Các bản làng là điểm tựa vững chắc cho trung đoàn trong những ngày gian khổ, đói rét. Vượt qua nhiều thử thách của chiến trường ác liệt, các chiến sĩ trong đơn vị đã không kể ngày đêm xây dựng công sự trận địa, chiến hào, triển khai các phương án tấn công, phòng ngự liên hoàn. Những địa danh như bản Chắt, Luồng, Thí, Pò Kín, Chu, Tầm Chã… với trận địa phòng thủ từ xa là nơi mà chiến sĩ trung đoàn triển khai các phương án tác chiến, thiết lập thế trận phòng ngự vững chắc.

Đến đầu năm 1981, do diễn biến của chiến trường, tình hình biên giới tạm ổn định, Trung đoàn 755 được chuyển qua làm nhiệm vụ xây dựng kinh tế. Tiểu đoàn 1, Tiểu đoàn 2 được điều về huyện Bình Lập, Mai Pha (tỉnh Lạng Sơn) vừa để xây dựng nông trường, khôi phục đường sắt, vừa sẵn sàng chiến đấu. Phần lớn các đơn vị còn lại cùng trung đoàn bộ tiếp tục xây dựng đơn vị. Sau đó trung đoàn đổi tên thành Xí nghiệp xây lắp 755 thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu 1 làm nhiệm vụ xây dựng cơ bản mỏ than Na Dương. Với nhiệm vụ mới sản xuất vật liệu xây dựng, phong trào thi đua lao động sản xuất được phát động sôi nổi khắp đơn vị. Những mẻ gạch, ngói… do các đội sản xuất ra lò liên tục, cùng với đó là những dãy nhà ở, nhà xưởng, nhà làm việc… của khu công nghiệp mỏ than Na Dương san sát mọc lên. Đội ngũ cán bộ kĩ thuật xây dựng chuyên ngành cùng Đảng bộ, Chỉ huy Trung đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng cơ bản ở mỏ than Na Dương.

Tháng 2/1984, Trung đoàn 755 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ở tuyến đầu, được Bộ Quốc phòng đánh giá cao và cho phép kết thúc nhiệm vụ bảo vệ biên giới. Sau khi kết thúc nhiệm vụ ở tuyến 1, đa số chiến sĩ trung đoàn trở về địa phương làm ăn sinh sống, phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu chính đáng, góp phần tích cực vào việc xây dựng quê hương, đất nước giàu mạnh.

Theo LÂM THANH

Báo Quảng Trị