Từ năm 1965, yêu cầu chiến đấu trên chiến trường miền Nam ngày càng cao, cách đánh của bộ đội Đặc công đã được chú trọng phát triển mạnh mẽ. Được xây dựng trên nền tảng truyền thống chống giặc ngoại xâm và nghệ thuật quân sự đặc sắc của dân tộc, bộ đội Đặc công đã phát triển những phương pháp tác chiến độc đáo, sở trường trong việc luồn sâu đánh hiểm, góp phần quan trọng vào việc tăng cường sức mạnh tiến công của chiến tranh Nhân dân vào các căn cứ và sở chỉ huy địch.

Ngày 19 tháng 5 năm 1965, dưới sự chỉ đạo của Quân khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu, tại xã Nghi Trường, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, Tiểu đoàn 31 Trinh sát - Đặc công của Quân khu 4 (nay là Tiểu đoàn Đặc công 31) được thành lập. Năm 1966, theo mệnh lệnh của Tư lệnh Quân khu, Tiểu đoàn được chia thành 2 bộ phận: Một bộ phận ở lại hậu cứ Nghi Trường và một bộ phận lên đường vào Mặt trận Đường 9 – Bắc Quảng Trị để chiến đấu. Từ đây, Tiểu đoàn đã thể hiện sự mưu trí và gan dạ, giành nhiều chiến thắng vang dội trước quân đội địch tinh nhuệ, tàn bạo. Các chiến công nổi bật như trận Cồn Tiên, trận Đầu Mầu và cuộc tấn công vào cứ điểm Làng Vây đã khẳng định bản lĩnh, sức mạnh chiến đấu của bộ đội đặc công Khu 4.

Tiểu đoàn đã tiêu diệt gần 350 biệt kích Mỹ tại Làng Vây và đánh sập nhiều cứ điểm quan trọng của địch. Ngoài ra, đơn vị còn tham gia các chiến dịch quốc tế tại Lào và Campuchia, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ biên giới và giữ vững an ninh khu vực. Với những thành tích xuất sắc, Tiểu đoàn đã được tặng thưởng nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng cao quý. Trong đó, năm 1973, Tiểu đoàn vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân.

Năm 1986, sau khi hoàn thành nhiệm vụ quốc tế, đơn vị trở về thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Trong giai đoạn mới, Tiểu đoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phối hợp với công an Nghệ Tĩnh bảo đảm trật tự an ninh và truy quét tội phạm trên địa bàn. Ngày 16 tháng 5 năm 1989, theo Quyết định số 181/CT-TL, Tiểu đoàn Đặc công 31 rút gọn thành Đại đội Đặc công 31 và đảm nhiệm thêm nhiệm vụ A2. Đến ngày 8 tháng 4 năm 1994, theo Quyết định số 256/QĐ-TM, Tiểu đoàn Đặc công 31 được kiện toàn trở lại trên cơ sở Đại đội Đặc công trực thuộc Bộ Tham mưu Quân khu.

Từ đó đến nay, đơn vị ổn định về mọi mặt, luôn xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, khắc phục mọi khó khăn, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Tiểu đoàn luôn duy trì tốt chất lượng huấn luyện, quản lý tư tưởng, rèn luyện kỷ luật, cải thiện cơ sở vật chất, nâng cao đời sống bộ đội. Nhiều năm liền đạt Danh hiệu Đơn vị Quyết thắng, Đơn vị huấn luyện giỏi. Năm 2012 được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen và nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày truyền thống, Tiểu đoàn vinh dự được Chủ tịch nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba.

Thực hiện Quyết định số 2101/QĐ-TM ngày 6/8/2024 của Bộ Tổng tham mưu, Tiểu đoàn Đặc công 31 được tổ chức lại, thành lập thêm Đại đội 3 - Đặc công nước. Đây là dấu mốc quan trọng, không chỉ đối với Tiểu đoàn mà còn đối với sự phát triển của LLVT Quân khu 4, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân đội đối với lực lượng Đặc công. Việc tổ chức lại biên chế đơn vị cũng đồng thời nhấn mạnh nhiệm vụ, trọng trách lớn lao trong bối cảnh an ninh chính trị, quốc phòng ngày càng phức tạp, khó lường, đáp ứng yêu cầu cấp thiết về nâng cao khả năng tác chiến trên các vùng biển, đảo và sông ngòi, đặc biệt là đối với địa Quân khu 4, nơi có tình hình khí hậu và thiên tai bão lũ khắc nghiệt.

Có quy mô lớn hơn, cơ cấu tổ chức chặt chẽ hơn, Tiểu đoàn Đặc công 31 có thể triển khai đồng thời nhiều nhiệm vụ, ở nhiều khu vực khác nhau, đảm bảo khả năng ứng phó linh hoạt trong mọi tình huống, mở ra khả năng thực hiện những nhiệm vụ mới, có tầm quan trọng chiến lược lớn hơn.

Với tinh thần thép và lòng yêu nước sâu sắc, Tiểu đoàn Đặc công 31 sẽ luôn là lực lượng tiên phong, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Bài, ảnh: CẢNH VINH