Năm 1980, nhạc sĩ Huỳnh Phước Long có dịp vào bán đảo Cam Ranh để dàn dựng một chương trình nghệ thuật phục vụ công chúng cùng các chiến sĩ công tác ở ngoài đảo xa và được xem bộ phim tài liệu “Tổ quốc trên một vùng đảo nhỏ” với những tư liệu, hình ảnh về Trường Sa làm trái tim người nhạc sĩ xúc động. Từ đó, ông luôn nhủ lòng mình đã nợ Trường Sa một món nợ ân tình. Thai nghén, ấp ủ, trăn trở suốt 2 năm trời từ Cam Ranh về lại Nha Trang trong thời gian tham gia trại sáng tác của tỉnh Khánh Hòa năm 1982, ông mới cho ra đời ca khúc “Gần lắm Trường Sa”. Hôm ấy, ngày cuối cùng bế mạc trại sáng tác, ông đạp xe lang thang bên bờ biển chợt thoáng gặp một cô gái trẻ trong tà áo dài đứng bên bờ nhìn xa xăm về phía biển. Dưới chân cô gái, từng con sóng mơn man, nhè nhẹ vỗ vào bờ cát như đang thì thầm lời yêu. “Em nghĩ gì, em nói gì với biển hay em đang nhớ thương tới người yêu là người lính ở Trường Sa?” Giai điệu và những ca từ đầu tiên đã vang lên trong tâm hồn người nhạc sĩ “Không xa đâu Trường Sa ơi…”. Và cái tứ ấy đã xuyên suốt bài hát như lời nhắn nhủ, như lời thề thuỷ chung cảm động. Tình yêu đã xoá nhoà khoảng cách địa lý, nên “Trường Sa luôn bên anh” và “Trường Sa luôn bên em”.

Dù lúc ấy chưa đặt chân đến Trường Sa nhưng những gì nhạc sĩ mô tả rất thật, rất gần gũi với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của những người lính đảo: “Nơi anh đóng quân là một vùng đảo nhỏ, bên đồng đội yêu thương. Chỉ có loài chim biển, sóng vỗ điệp trùng quanh ghềnh trúc san hô. Trường Sa ơi! Biển đảo quê hương, đôi mắt biên cương, vẫn sáng long lanh giữa sóng cuồng bão giật, đảo quê hương!...”.

Bài hát không chỉ thay lời một người con gái gửi lòng thương nhớ về người yêu là người lính đảo mà còn là cả một hậu phương lớn đang ngày đêm cùng hướng về nơi đảo xa. Những vất vả, khó khăn đó của người lính đảo, được động viên bằng ca từ mềm mại, mượt mà, thân thương và rất đỗi chân tình từ người con gái: “Anh ơi có nghe lời người từ phố biển. Khi ngọn triều dâng cao, khi cánh hải âu về, khi nắng sang mùa, nơi ghềnh trúc san hô. Chiều Nha Trang, sao bỗng bâng khuâng, như thấy anh đang sừng sững kiên trung giữa pháo đài giữ đảo, Trường Sa ơi!”.

Bài hát viết về người lính, nhưng không mang kết cấu âm hưởng hùng tráng như thường thấy. Giai điệu và lời ca như tâm tình, lắng đọng thiết tha, giản dị, dễ hát, phảng phất chất dân ca, phản ánh chân thành tình cảm của người con gái nơi hậu phương với người lính đảo đang kiên trung canh giữ biển trời quê hương. Ở đất liền hướng tầm mắt về phía biển xa xăm trong tiếng sóng rì rào hòa lẫn tiếng nhạc lúc trầm, bổng cùng những câu hát da diết, khung cảnh Trường Sa hiện lên thật hùng vĩ, lãng mạn. Sóng nước mênh mang, chim hải âu bay rợp trời, hình ảnh người lính đảo đang hiến dâng cả tuổi thanh xuân của mình, kiên trung, bất khuất nơi đầu sóng ngọn gió hiện lên thật kiên cường: “Biển đảo quê hương, đôi mắt biên cương, vẫn sáng long lanh giữa sóng cuồng bão dập, đảo quê hương”. Đó còn là những giây phút bâng khuâng khi người lính trẻ nhớ về đất liền, bao tình cảm dạt dào chỉ biết bày tỏ qua những cánh thư... thật sâu lắng và nặng tình. Tình yêu đất nước đã được đồng hóa trong tình yêu lãng mạn, đầy ý nghĩa: Xa nhau, mong chờ nhau qua từng cánh thư với những hải trình dài ngày lênh đênh trên biển. Một tình yêu thật đẹp gắn liền giữa hậu phương và tiền tuyến.

Hơn 35 năm qua, “Gần lắm Trường Sa” vẫn luôn ngân vang cùng nhịp bước quân hành của các chiến sĩ hải quân đang ngày đêm giữ đảo. Mỗi lần bài hát ngân lên, trái tim người nghe cảm thấy như “Tổ quốc đang gọi tên mình” bởi vùng đất thiêng liêng nơi bắt đầu Tổ quốc ấy không xa, rất gần, gần lắm Trường Sa ơi!: "Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh, vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em".

 Đức Trường