Cơ quan Chính trị Quân khu 4 trong giai đoạn đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc, đấu tranh chống Đế quốc Mỹ xâm lược trên chiến trường trị - thiên (8/1954 -1964)

 Xây dựng Phòng chính trị theo hướng chính quy, tham mưu, chỉ đạo công tác đảng, công tác chính trị trong nhiệm vụ đấu tranh thực hiện hiệp định giơnevơ, khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục phát triển kinh tế, kịp thời chuyển hướng đấu tranh chống đế quốc mỹ xâm lược (8-1954 - 1960)

Phòng Chính trị đã quán triệt nghiêm túc các chỉ thị của trên, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan và địa phương, lập kế hoạch, hướng dẫn, chỉ đạo lực lượng vũ trang toàn Liên khu nhanh chóng chuyển hoạt động từ tác chiến là chủ yếu, sang ngừng bắn, chuyển quân tập kết, trao trả tù binh, củng cố các tổ chức đảng trong lực lượng vũ trang, huấn luyện bộ đội, từng bước chuyển lên chính quy, sẵn sàng chiến đấu, tham gia hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng phát triển kinh tế đất nước. làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức đúng cuộc đấu tranh của dân tộc ta với đế quốc Mỹ, kẻ thù trực tiếp nguy hiểm, đối tượng tác chiến chủ yếu của lực lượng vũ trang ta sẽ khó khăn, gian khổ, quyết liệt, vì đây là tên đế quốc đầu sỏ, ngoan cố và hiếu chiến.

Tập trung tuyên truyền vận động đồng bào theo đạo Thiên Chúa giáo ở một số vùng Thanh Hóa, Nghệ An chống địch dụ dỗ, cưỡng ép di cư vào Nam. Tổ chức lực lượng đón tiếp đồng bào và cán bộ, chiến sĩ miền Nam ra tập kết. Triển khai tổ chức việc trao trả tù hàng binh ở hai vị trí Sầm Sơn (Thanh Hoá) và Cửa Hội (Nghệ An)

Phòng Chính trị Liên khu nhanh chóng tổ chức lực lượng xuống các địa phương nắm tình hình, chỉ đạo lực lượng vũ trang 2 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An phối hợp các ban, ngành, đoàn thể thống nhất kế hoạch hành động, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, phát động quần chúng đấu tranh vạch trần các thủ đoạn lừa bịp của bọn phản động đội lốt tôn giáo làm tay sai cho đế quốc, mượn danh Chúa, núp bóng nhà thờ, chống lại nhân dân và cách mạng.

Những tháng đầu năm 1955, Liên khu ủy chủ trương tập trung cho nhiệm vụ hàn gắn vết thương chiến tranh, lấy lực lượng vũ trang làm nòng cốt, huy động toàn dân và lực lượng vũ trang trên địa bàn Thanh - Nghệ - Tĩnh đắp đê, làm đường, bắc cầu bị hư hỏng trong chiến tranh, đẩy mạnh phong trào sản xuất, tiết kiệm để chống đói.

Ở Trị - Thiên, Mỹ và bọn tay sai công khai chống phá cách mạng, phá hiệp định, thẳng tay đàn áp đẫm máu nhân dân, chúng lập đội “Biệt kích áo đen”, “Khu trù mật”, “Khu dinh điền”, thực hiện chính sách “tố cộng, diệt cộng”. Phần lớn cán bộ, đảng viên ở Trị - Thiên bị sát hại, các tổ chức đảng bị tổn thất nặng. Ở khu vực giới tuyến tình hình ngày càng trở nên phức tạp, địch tăng cường các thủ đoạn tung gián điệp, biệt kích vũ trang xâm nhập vào khu quân sự, điều tra, khảo sát dọc Vĩ tuyến 17, tổ chức hệ thống loa truyền thanh ngày đêm nói xấu chế độ ta, kích động tâm lý chiến tranh.

Phòng Chính trị Liên khu tích cực chỉ đạo đấu tranh phá âm mưu của địch với 3 yêu cầu cụ thể: Ổn định tư tưởng quần chúng giáo dân, tranh thủ đại đa số ở lại làm cho mọi người thực sự an tâm; tổ chức cho đi đúng mức, không để địch lợi dụng và vu cáo ta vi phạm hiệp định; tiếp tục tấn công địch, tố cáo vạch trần âm mưu của chúng; chỉ đạo Trung đoàn 270 sắp xếp đảng viên, cán bộ cho các đơn vị làm nhiệm vụ bảo vệ nội địa, biên giới, bờ biển, Đại đội 354 bảo vệ vùng biên giới miền Tây, điều động lực lượng vũ trang, sắp xếp cấp ủy, đảng viên, cán bộ cho Tiểu đoàn 25 trực thuộc Bộ Tư lệnh Liên khu bảo vệ giới tuyến.

Ngày 15 tháng 6 năm 1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm quê, thăm các tỉnh trên địa bàn Quân khu 4. Trong dịp này, Bác vào thăm và nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ tại Quân khu Bộ, Bác đã ân cần biểu dương 3 điều, chỉ ra 4 điều còn yếu và 5 điều dặn dò đối với lực lượng vũ trang Quân khu

Những lời căn dặn của Bác đã được Phòng Chính trị chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trong lực lượng vũ trang Quân khu lấy đó làm phương hướng hành động trong giai đoạn cách mạng mới. Tập trung đẩy mạnh công tác lãnh đạo cơ quan đơn vị góp phần vào công cuộc cải tạo, xây dựng chủ nghĩa xã hội, đặc biệt trong việc xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu toàn diện trên các mặt quân sự, chính trị, hậu cần, đưa bộ đội tiến dần lên chính quy hoá.

Năm 1957, f 324 xây dựng các nông trường miền tây Nghệ An. Đây là một chủ trương sáng tạo của Đảng đối với quân đội, kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc về chính sách “Ngụ binh ư nông” của tổ tiên ta vừa sản xuất, vừa sẵn sàng đánh địch bảo vệ Tổ quốc.

Đầu năm 1959, Phòng Chính trị phối hợp với các cơ quan, tham mưu điều động hơn 9 nghìn cán bộ, chiến sĩ đi xây dựng công - nông trường, xí nghiệp, chuyển 1.854 đồng chí hầu hết là Bộ đội Biên phòng sang Công an vũ trang.

Quán triệt nhiệm vụ trọng tâm của lực lượng vũ trang Quân khu trong những năm 1958-1960 là thống nhất tổ chức, biên chế, huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, đẩy mạnh xây dựng nền nếp chính quy, xúc tiến việc gọi thanh niên nhập ngũ và làm nghĩa vụ quân sự, trong đó công tác đào tạo cán bộ được xác định là khâu then chốt

Cùng với toàn quân, từ cuối năm 1957, lực lượng vũ trang Quân khu bước vào cuộc vận động xây dựng chính quy, hiện đại và đã đạt được nhiều thành tích trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, xây dựng nền nếp chính quy theo điều lệnh.

Sau kiểm điểm, Phòng Chính trị tập trung hướng dẫn, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trong toàn Quân khu đẩy mạnh cuộc vận động: “Xây dựng chi bộ gương mẫu”, phong trào thi đua “Ba nhất” (huấn luyện giỏi, sản xuất giỏi, xây dựng doanh trại vượt kế hoạch), đặc biệt công tác tư tưởng xây dựng quyết tâm phòng thủ của cán bộ, chiến sĩ ở tuyến 1 (giới tuyến). Tập trung giáo dục nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa. Quán triệt quan điểm, tư tưởng quân sự vào nội dung và phương pháp huấn luyện sát với mỗi hình thức chiến thuật

Ngày 19 tháng 5 năm 1959, Bộ Tổng Tư lệnh chính thức quyết định thành lập “Đoàn công tác quân sự đặc biệt” làm nhiệm vụ vận chuyển hàng quân sự, tổ chức đưa đón cán bộ, bộ đội từ miền Bắc vào miền Nam và từ miền Nam ra miền Bắc. Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Quân khu, Phòng Chính trị xây dựng kế hoạch công tác đảng, công tác chính trị, phối hợp điều động cán bộ, chiến sĩ từ Sư đoàn 325, Sư đoàn 324 và một số đồng chí quê ở miền Nam tập kết ra Bắc ở các Nông trường “1 tháng 5”, “19 tháng 5”, trong đó lực lượng của Sư đoàn 325 là chủ yếu làm nhiệm vụ mở tuyến đường Trường Sơn. Tất cả đều phấn khởi, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, quyết tâm “mở đường giải phóng quê hương” giữ nghiêm kỷ luật, bí mật. Cùng với đó, Phòng Chính trị tham mưu cho Bộ Tư lệnh chỉ đạo sắp xếp, điều động đảng viên, cán bộ thành lập các Tiểu đoàn 301, 603 làm nhiệm vụ vận tải và triển khai việc vận chuyển đường biển lấy tên là “Tập đoàn đánh cá miền Nam”. Những đóng góp to lớn của Lực lượng vũ trang Quân khu 4, trong nhiệm vụ mở đường chiến lược, vinh dự được Trung ương Đảng, Chính phủ công nhận là đơn vị đặt nền móng cho tuyến đường chiến lược Hồ Chí Minh, trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc

tháng 5 năm 1959 theo yêu cầu của bạn đưa một lực lượng cùng cán bộ, chiến sĩ Pa-thét Lào tiến công đánh chiếm một số địa bàn sát biên giới hai nước làm chỗ đứng chân gồm: Phông Sa Lỳ, Sầm Nưa, Xiêng Khoảng, Khăm Muộn. Phòng Chính trị đã kịp thời tổ chức cán bộ bám sát các đơn vị phổ biến các nguyên tắc, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước ta và nhiệm vụ của các đơn vị được giao khi phối hợp chiến đấu trên đất bạn. Đặc biệt, hướng dẫn các đơn vị chú trọng giúp bạn trong việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nòng cốt, làm cơ sở vững chắc để bạn xây dựng phát triển lực lượng

Để hỗ trợ chiến trường Trị - Thiên, thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Chính trị, Phòng Chính trị Quân khu 4 tham mưu cho Bộ Tư lệnh lựa chọn 45 cán bộ quân sự người miền Nam tập kết ra Bắc trở vào hoạt động ở chiến trường Trị - Thiên Vào miền Nam phải bám trụ cho được chiến trường, bám vào nhân dân xây dựng cơ sở quần chúng, tổ chức cho được dân quân tự vệ, bộ đội địa phương và đơn vị vũ trang tập trung. Tổ chức lực lượng vũ trang chiến đấu bảo vệ và mở rộng tuyến hành lang Bắc - Nam. Sản xuất tự túc lương thực, dự trữ lương thực để tiếp nhận thanh niên lên xây dựng lực lượng vũ trang tỉnh

Năm 1960, khi có quyết định của Chính phủ về việc xuất bản các tờ báo địa phương, ngành và lực lượng vũ trang, Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu quyết định thành lập Cơ quan Báo Quân khu 4 và phát hành tờ “Trường Sơn”1. Năm 1965 tờ “Trường Sơn” được đổi tên thành tờ “Quân khu 4”, đánh dấu sự ra đời chính thức của Báo Quân khu 4. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Quân khu Trị - Thiên, Mặt trận B5 cũng phát hành các tờ “Quân giải phóng Trị - Thiên - Huế”, “Tiền tuyến”, “Chiến sĩ miền Tây”. Năm 1976, Quân khu Trị - Thiên sáp nhập với Quân khu 4, các tờ báo trên được sáp nhập với Báo Quân khu 4. K thừa, phát huy những kinh nghiệm trong chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Phòng Chính trị luôn được củng cố, kiện toàn, chủ động, nhạy bén tham mưu cho Quân khu ủy, Bộ T Nổi bật là tham mưu cho Thường vụ Quân khu ủy không ngừng củng cố và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng vũ trang Quân khu, xây dựng cơ quan chính trị, lực lượng vũ trang Quân khu vững mạnh về chính trị; xây dựng cơ sở chính trị, căn cứ cách mạng trên các vùng, nhất là vùng miền núi Trị -Thiên, xây dựng các tỉnh hậu phương Quân khu ngày càng vững mạnh, kịp thời chuyển hướng đấu tranh cách mạng chống Mỹ - ngụy theo tinh thần Nghị quyết 15 của Trung ương khóa II.

HOÀNG TRUNG (Tổng hợp)