Tôi cũng làm báo và trưởng thành từ chiến trường Khu 5. Và sau đó, khi bị thương trên chiến trường Đông Bắc Campuchia, tôi được chuyển về Khu 4 nên tôi thuộc dạng được “cấy” vào “dải đất báo chí” màu mỡ này. Ngày ấy về với Báo Quân khu Bốn, mặc dù khó khăn nhiều bề nhưng tôi rất xúc động vì được thỏa đam mê làm báo trên “Miền đất lửa”, nơi dải đất quê hương sâu nặng tình người. Mảnh đất đã từng gieo hạt, tôi luyện cho nước nhà biết bao nhà báo, nhà văn nổi tiếng. Bác Đậu Kỷ Luật là một trong những “hạt giống” đầu tiên được gieo trồng trên dải đất được coi là “thủ đô” của văn nghệ, báo chí kháng chiến.

Tôi vẫn nhớ như in, lúc sinh thời, gặp gỡ trao đổi với các nhà báo trẻ, bác Luật không giấu nổi niềm xúc động cho biết: “Phải nói là cán bộ nào phong trào ấy. Thiếu tướng Nguyễn Sơn, nguyên Tư lệnh kiêm Chính ủy Liên khu 4 là người vừa có tài, vừa có tâm, rất chăm lo đến phong trào văn hóa, văn nghệ, báo chí Khu Bốn. Anh em văn nghệ sĩ, báo chí thường gọi ông là “mạnh thường quân” của văn nghệ Liên khu 4. Ba khóa báo chí mở liên tiếp từ năm 1947 đến năm 1949, cùng với Tư lệnh kiêm Chính ủy Nguyễn Sơn, nhiều giảng viên vốn là nhà báo, văn nghệ sĩ nổi tiếng tham gia như: Họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ, Sĩ Ngọc; các nhà văn, nhà thơ: Nguyễn Đình Lạp, Nguyễn Tuân, Nguyễn Xuân Sanh, Chế Lan Viên, Đặng Thai Mai, Lưu Quý Kỳ, Chu Ngọc, Trương Tỉu…

Ngoài ra lớp học còn mời đồng chí Trường Chinh, Nguyễn Chí Thanh, Hồ Tùng Mậu, Phạm Ngọc Thạch, Xuân Diệu đến bổ trợ với ý niệm hạt giống được gieo đều cho thu hoạch mỹ mãn. Rõ ràng lịch sử văn hóa, văn nghệ Khu 4 đã trở thành dòng chảy không ngừng nghỉ, xứng đáng với vị trí chiến lược mà Đảng, Bác Hồ đã dày công chăm sóc, vun vén.

Sau kháng chiến chống Pháp, Báo Quân đội Nhân dân đã mở các trại viết: “Kỷ niệm sâu sắc trong đời bộ đội”. Từ các trại viết này đã phát hiện, bồi dưỡng không chỉ trong toàn quân mà đặc biệt trên địa bàn Khu 4 một lớp phóng viên mới giàu sức trẻ, nhiệt huyết làm nền tảng để báo chí Quân khu Bốn vươn mình phát triển, tiêu biểu như: Xuân Thiều, Trúc Hà, Văn Ngữ, Phan Văn Tại, Hồ Khải Đại, Văn Tôn, Cao Tiến Lê, Thanh Đồng, Đậu Kỷ Luật… Soi vào lớp cha anh đi trước dẫu đối mặt với muôn vàn gian khó nhưng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, khẳng định được vị thế báo chí Khu Bốn trong nền báo chí cách mạng nước nhà mà lòng tôi trỗi dậy niềm tự hào mãnh liệt, luôn tự nhủ lòng mình phải làm sao để xứng đáng với đất và người Khu 4.

Tờ Báo Quân khu Bốn ngày ấy trực thuộc Phòng Tuyên huấn Quân khu. Hầu hết các chú, các bác từ trưởng phòng, phó phòng đến các đồng chí trợ lý đều là những nhà báo giỏi, từng trải ở các chiến trường. Như bác Phi Sáu (Trưởng phòng, Tổng biên tập); các bác Doãn Yến, Thanh Đồng, Đậu Kỷ Luật, Nguyễn Văn Bảy… Đến lớp tôi có các anh: Nguyễn Khắc Thuần, Nguyễn Xuân Diệu, Hải Hưng, Lê Đình Tới, Nguyễn Văn Ngoạn, Nguyễn Văn Đờn, Đình Thái, Hồng Sơn… đều được “gieo cấy” trên mảnh đất Khu 4 yêu thương, màu mỡ. Trong đó, anh Nguyễn Bá Đàn lớn tuổi nhất vốn là Tổng biên tập Báo Quân khu 2 chuyển về. Gia cảnh rất khó khăn nhưng anh Đàn luôn dồn hết tâm huyết vào xây dựng Báo Quân khu Bốn. Ngày đó, lứa chúng tôi mới về còn lạ nước, lạ cái nhưng được nhà báo Bá Đàn gói ghém, bày vẽ nên trưởng thành từng ngày.

Nhớ lại buổi đầu về Báo Quân khu Bốn, những tin bài của tôi được các bác, các anh biên tập rất kỹ, có những tin gần như tôi phải chép lại theo biên tập. Được “cấy” trên dải đất Khu 4, được về với tổ ấm của mình ở Báo Quân khu Bốn, mỗi phóng viên chúng tôi ai cũng thấy trưởng thành toàn diện về cốt cách, bản lĩnh và đặc biệt là tư tưởng ý chí của người làm báo. Năm 1990, Bộ Tư lệnh Quân khu 4 vừa chuyển Sở chỉ huy về thành phố Vinh (Nghệ An). Phòng Tuyên huấn cùng Báo Quân khu Bốn đang ổn định nơi đóng quân thì phải thực hiện chủ trương tinh giản biên chế của trên. Theo đó các Báo Quân khu tạm thời giải thể. Chi ủy và tập thể Phòng Tuyên huấn nhận rõ tầm quan trọng của báo chí nên đề nghị lên trên không để đội ngũ báo chí trong Quân khu phân tán hoặc chuyển ngành ra khỏi Quân đội. Thường vụ Đảng ủy, Thủ trưởng Cục Chính trị đã tham mưu cho Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu không nên giải tán Báo Quân khu Bốn.

Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tư lệnh Quân khu 4, Anh hùng lực lượng vũ trang (LLVT) Nhân dân, một vị tướng tài năng, dày dặn trận mạc luôn đặt công tác tư tưởng lên hàng đầu trong xây dựng LLVT “tinh - mạnh - vững chắc”. Ông coi “Tuyên huấn - Báo chí” là hồn cốt của LLVT Quân khu. Khi biết tin chủ trương giải tán Báo Quân khu, ông thốt lên rằng “Không còn đôi cánh lấy gì mà bay”. Báo Quân khu vẫn được giữ lại trọn vẹn trong tập thể Phòng Tuyên huấn. Song tờ báo phải rút gọn lại thành tập san cỡ 13x19cm, nội dung chủ yếu là tin vắn và ngắn không quá 30 từ. Được rèn luyện trong môi trường mạnh về tư tưởng, ý chí nên đội ngũ phóng viên Báo Quân khu Bốn không nản chí mà luôn vững niềm tin đi lên, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Phát huy truyền thống cái nôi của báo chí cách mạng, không hổ danh là những người làm báo trên “Miền đất lửa”, lớp lớp đội ngũ phóng viên được “gieo cấy” từ Báo Quân khu Bốn đều khẳng định được năng lực bản thân, đảm đương nhiều trọng trách ở các cơ quan báo chí Quân đội, Trung ương và địa phương. Đó là anh Đào Thắng, nguyên Chánh văn phòng Hội Nhà văn Việt Nam; các Ủy viên Ban Chấp hành, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam như Nguyễn Trọng Tạo, Cao Tiến Lê, Hoàng Nhuận Cầm; anh Trần Hợi là Trưởng phòng Văn hóa thông tin thành phố Vinh, đến anh Nguyễn Xuân Diệu là Trưởng ban biên tập Tạp chí Giang Đình. Công tác tại Báo Quân đội Nhân dân (QĐND) có tôi, Trần Hoài lần lượt là Trưởng đại diện Báo QĐND tại Quân khu 4...

Mấy chục năm xa tổ ấm mỗi lần về lại, thấy anh chị em phóng viên, nhân viên Báo Quân khu hôm nay cũng tâm huyết như chúng tôi ngày xưa mà mừng lắm. Ai bảo làm báo bây giờ sướng, không gian khổ như ngày xưa. Cứ nhìn đội ngũ phóng viên tác nghiệp ở tâm dịch Covid-19, rồi cháy rừng, mưa bão, lũ lụt càn qua, quyét lại, tàn phá dải đất Khu 4 thì mới biết họ “sướng” thế nào. Còn đó tấm gương anh Lương Lộc hy sinh trên mặt trận Nam Lào, phóng viên trẻ Nguyễn Thanh Tùng hy sinh ở Đảo Mê, rồi cơn đại hồng thủy tháng 10/2020 đã cướp đi 13 đồng đội, may sao phóng viên Đức Cương vẫn thoát nạn trở về. Đội ngũ phóng viên bây giờ là vậy, trẻ khỏe, mạnh ý chí, tư tưởng tiến công, luôn nhanh nhạy với cuộc sống.

“Thi đua” đã trở thành động lực thấm sâu vào tư duy mỗi cán bộ, phóng viên Báo Quân khu Bốn. Đến hẹn lại lên, các tác phẩm báo chí của họ tham gia các cuộc thi báo chí từ Trung ương đến địa phương và hầu như năm nào cũng đạt giải. Giải Búa liềm vàng cao quý trải qua 5 lần tổ chức thì có đến 3 năm Báo Quân khu Bốn đạt giải. Các giải thưởng báo chí quốc gia; Huy chương Vàng Liên hoan truyền hình toàn quân; giải Nhất cuộc thi báo chí về an toàn giao thông toàn quốc và rất nhiều giải thưởng cao quý khác đã khẳng định thương hiệu Báo Quân khu Bốn trong lòng đồng nghiệp và bạn đọc. Tính riêng năm 2020 đến nay, Báo Quân khu Bốn có 14 tác phẩm đạt giải báo chí Trung ương, địa phương; được Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen năm 2020; Tổng cục Chính trị khen thưởng trong tuyên truyền Đại hội Đảng, phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn; đấu tranh với các quan điểm sai trái trên không gian mạng… từ năm 2016-2020, Báo Quân khu Bốn liên tục được tặng thưởng danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”.

THUẬN THẮNG