70 năm đã trôi qua, “Lời kêu gọi Thi đua ái quốc” của người đã thấm sâu vào các tầng lớp nhân dân Việt Nam và trở thành động lực mạnh mẽ đưa cách mạng nước ta giành nhiều thắng lợi to lớn trong các cuộc chiến tranh giải phóng, bảo vệ Tổ quốc, cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay.

Đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, kể từ khi ra đời đến nay, trải qua các thời kỳ cách mạng; trên cơ sở quán triệt tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Thi đua ái quốc và các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng, Nhà nước về công tác thi đua - khen thưởng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, cấp ủy, chỉ huy, chính ủy, chính trị viên các cấp luôn đề cao trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng trong toàn quân. Nhờ đó, phong trào Thi đua Quyết thắng trong Quân đội không ngừng đổi mới, phát triển, trực tiếp góp phần cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho. 70 năm qua, phong trào Thi đua Quyết thắng luôn đồng hành với từng lĩnh vực công tác, bám sát nhiệm vụ chính trị của mỗi cơ quan, đơn vị và đạt được hiệu quả thiết thực. Từ các phong trào thi đua, như: “Giết giặc lập công” trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và “Thi đua quyết thắng” trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã xuất hiện nhiều đơn vị anh hùng, nhiều cá nhân anh hùng, dũng sĩ, chiến sĩ quyết thắng, chiến sĩ thi đua, góp phần đưa chủ nghĩa anh hùng cách mạng lên tầm cao mới, trở thành sức mạnh chính trị - tinh thần to lớn, thúc đẩy toàn quân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn cách mạng, xứng đáng với lời khen tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội ta, trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”.

Những năm gần đây, công tác thi đua - khen thưởng có những đổi mới quan trọng cả về nhận thức và phương thức tổ chức phong trào, cơ chế Đảng lãnh đạo, chỉ huy trực tiếp điều hành, cơ quan chính trị làm tham mưu, hội đồng thi đua - khen thưởng các cấp làm tư vấn ngày càng vận hành tốt và phát huy hiệu quả. Đồng thời, phong trào Thi đua Quyết thắng trong Quân đội đã gắn kết chặt chẽ với việc triển khai thực hiện Chỉ thị 03-CT/TW, Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI, XII) về học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị 788-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và nhiều phong trào, cuộc vận động của các ngành, các tổ chức quần chúng. Từ phong trào chung, các cấp, các ngành đã cụ thể hóa cho phù hợp với đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của mình, như: phong trào thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy” của ngành Hậu cần Quân đội; “Giành ba đỉnh cao Quyết thắng”, “Xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” của Thanh niên Quân đội; “Hai giỏi” của Phụ nữ Quân đội; “Năng suất, chất lượng, hiệu quả” của Công đoàn Quốc phòng; “Dạy tốt, học tốt, rèn nghiêm” của các học viện, nhà trường Quân đội và Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông” của ngành Kỹ thuật... Ngoài ra, cán bộ, chiến sĩ Quân đội còn tích cực hưởng ứng phong trào thi đua “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Quân đội chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau”… làm hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” thêm ngời sáng trong lòng nhân dân.

Có thể khẳng định: những năm qua, phong trào Thi đua Quyết thắng trong Quân đội luôn là động lực thúc đẩy toàn quân hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện… bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn; bảo đảm giữ vững ổn định chính trị, môi trường hòa bình để xây dựng và phát triển đất nước. Đồng thời, trực tiếp góp phần xây dựng tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, các tổ chức quần chúng vững mạnh xuất sắc, làm cơ sở để xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác thi đua - khen thưởng và phong trào Thi đua Quyết thắng trong toàn quân thời gian qua còn một số hạn chế. Đó là: nhận thức, trách nhiệm của một số cấp ủy, chỉ huy về vị trí, vai trò của công tác thi đua - khen thưởng chưa đầy đủ, còn biểu hiện hình thức, chưa chú trọng đến hiệu quả phong trào; chưa quan tâm đúng mức đến việc phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến; việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, sơ kết, tổng kết phong trào thi đua chưa thường xuyên; việc khen thưởng có lúc chưa kịp thời, còn trường hợp đề nghị mức khen cao hơn thành tích... Những hạn chế trên phần nào đã làm giảm tác dụng, hiệu quả của phong trào Thi đua Quyết thắng ở từng đơn vị và trong toàn quân. Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần sớm rút kinh nghiệm và có biện pháp khắc phục.

Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, tiềm ẩn những nhân tố gây mất ổn định. Sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta bên cạnh nhiều thời cơ, thuận lợi vẫn còn phải đối mặt nhiều khó khăn, thách thức, nhất là trong quá trình đổi mới, hội nhập quốc tế, phát triển đất nước nhanh và bền vững ngày càng khó khăn, phức tạp hơn trước. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, hơn bao giờ hết, toàn quân phải tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng, tạo động lực tinh thần to lớn để xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Trong đó, tập trung thực hiện tốt một số nội dung, giải pháp sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ toàn quân về vị trí, vai trò của công tác thi đua theo tư tưởng Hồ Chí Minh, coi đó là biện pháp quan trọng hàng đầu để đưa phong trào Thi đua Quyết thắng tiến lên một bước mới. Thực tiễn cho thấy, ở đâu, nơi nào, khi nào lãnh đạo, chỉ huy đơn vị tiến hành tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức trách nhiệm, xây dựng động cơ quyết tâm thi đua cho bộ đội thì ở đó, khi đó sẽ đạt kết quả tốt và ngược lại. Do vậy, công tác này phải được coi trọng và tiến hành thường xuyên, liên tục, bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động, phù hợp với từng đối tượng; chú trọng tổ chức tuyên truyền tại đơn vị và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nội dung tuyên truyền, giáo dục cần tập trung phổ biến, quán triệt quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về Thi đua yêu nước và các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn của trên về công tác thi đua, khen thưởng. Trong đó, cần chú trọng quán triệt Chỉ thị 34-CT/TW, ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị (khóa XI) và Chỉ thị 507-CT/QUTW, ngày 28/7/2014 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về tiếp tục đổi mới công tác thi đua - khen thưởng trong Quân đội; Chỉ thị 22-CT/TW, ngày 23/01/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XII) về đẩy mạnh các phong trào thi đua hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc; Chỉ thị 18/CT-TTg, ngày 19/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phát động thi đua thực hiện thắng lợi Kế hoạch 5 năm (2016 - 2020) theo Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và chủ đề thi đua giai đoạn 2016 - 2020 là “Đoàn kết, sáng tạo, thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Trong tổ chức phong trào cần coi trọng giáo dục gương người tốt, việc tốt như lời Bác dạy: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới” [1]. Qua đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy, cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên quốc phòng, nhất là cán bộ chủ trì các cấp đối với công tác thi đua - khen thưởng và phong trào Thi đua Quyết thắng. Đồng thời, khơi dậy ý thức tự giác, sức sáng tạo của các tổ chức, lực lượng và mọi cán bộ, chiến sĩ, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong các lĩnh vực hoạt động, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Hai là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác thi đua - khen thưởng và phong trào Thi đua Quyết thắng. Cấp ủy, chỉ huy, chính ủy (chính trị viên) các cấp phải luôn coi công tác thi đua - khen thưởng và tổ chức phong trào Thi đua Quyết thắng là một trọng tâm lãnh đạo, chỉ đạo trong mọi hoạt động của đơn vị. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, phương hướng, mục tiêu, nội dung thi đua đã được Đại hội Thi đua Quyết thắng toàn quân lần thứ IX xác định và căn cứ vào tính chất, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị mình, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đề ra nội dung, mục tiêu, chỉ tiêu thi đua cụ thể, sát hợp; hướng vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực hiện “ba khâu đột phá” mà Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X đã xác định. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì cần phát huy tốt vai trò tiền phong, gương mẫu và là hạt nhân trong các phong trào thi đua ở cơ sở; khắc phục biểu hiện “đứng ngoài cuộc”, coi việc tiến hành công tác thi đua, khen thưởng là trách nhiệm của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị. Chỉ huy các cấp đề cao trách nhiệm, linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện phong trào; lấy kết quả thi đua, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện làm cơ sở để đánh giá việc hoàn thành nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ các cấp. Đồng thời, phát huy vai trò của cơ quan chính trị, Hội đồng thi đua - khen thưởng và các tổ chức quần chúng trong tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức hoạt động thi đua; quán triệt, thực hiện tốt phương châm “4 trực tiếp”: lãnh đạo, chỉ đạo; hướng dẫn, triển khai, tổ chức thực hiện; kiểm tra, đôn đốc; sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm trong tổ chức phong trào. Chỉ có vậy, phong trào Thi đua Quyết thắng mới đạt được yêu cầu thiết thực, sâu rộng, đi sâu vào các lĩnh vực hoạt động của toàn quân, góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, chất lượng huấn luyện, công tác, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện, vững chắc tình hình đơn vị, nhất là về dân chủ, kỷ luật, nền nếp chính quy và đổi mới phương pháp, tác phong công tác.

Ba là, chú trọng đổi mới phương thức tổ chức hoạt động thi đua, khen thưởng và phong trào Thi đua Quyết thắng. Các cấp cần tiếp tục đổi mới tổ chức phong trào Thi đua Quyết thắng theo hướng thiết thực, tập trung về cơ sở; chú trọng nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu, chỉ tiêu thi đua, xây dựng động cơ và quyết tâm thi đua đúng; gắn phong trào thi đua thường xuyên với các đợt thi đua cao điểm, đột kích, thi đua của các cấp, ngành, tổ chức quần chúng và các cuộc vận động, nhất là việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong tổ chức thi đua phải tập trung đột phá vào nhiệm vụ chính trị trung tâm, nhiệm vụ đột xuất, mặt yếu kém kéo dài, việc mới, việc khó, đòi hỏi sự quyết tâm, nỗ lực cao. Việc tổ chức thi đua phải tuân thủ chặt chẽ theo “4 bước”: xây dựng kế hoạch; tổ chức phát động; triển khai các biện pháp tổ chức phong trào và sơ kết, tổng kết thi đua. Trong đó, chú trọng việc đổi mới cách thức, biện pháp tổ chức phát động thi đua theo hướng gọn, nhẹ, thiết thực, tránh hình thức, phô trương, đảm bảo cho phong trào thi đua phát triển thực chất, liên tục, vững chắc. Thường xuyên phối hợp phong trào Thi đua Quyết thắng trong Quân đội với phong trào Thi đua yêu nước của các địa phương, ngành, đoàn thể... để hỗ trợ, thúc đẩy lẫn nhau, tạo sức mạnh tổng hợp thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ.

Bốn là, làm tốt công tác phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào Thi đua Quyết thắng. Việc xây dựng và nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào Thi đua Quyết thắng không chỉ có ý nghĩa động viên tinh thần, cổ vũ gương “người tốt, việc tốt”, mà còn là biện pháp tổ chức thực tiễn khoa học, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, bảo đảm cho phong trào Thi đua Quyết thắng đi vào cuộc sống, mang lại hiệu quả thiết thực. Mặt khác, phải xây dựng, hoàn thiện hệ thống tiêu chí của tập thể và cá nhân điển hình làm cơ sở để phấn đấu, bình xét, khen thưởng; kết hợp chặt chẽ giữa nhân rộng điển hình tiên tiến trong phong trào Thi đua Quyết thắng với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” và các phong trào thi đua, các cuộc vận động khác. Việc làm này phải được tiến hành công khai, dân chủ, chặt chẽ từ cơ sở; các tập thể, cá nhân được biểu dương, khen thưởng phải là những tấm gương thực sự tiêu biểu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, coi trọng những tập thể, cá nhân tiêu biểu công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo. Nhằm bảo đảm cho các điển hình tiên tiến khẳng định vai trò trong thực tiễn, các đơn vị cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng, bồi dưỡng, tạo điều kiện cho họ được thử thách trong môi trường khó khăn, phức tạp, việc khó, việc mới. Đồng thời, làm tốt việc tuyên truyền, biểu dương, nhân rộng gương “người tốt, việc tốt” để mọi người cùng học tập, noi theo; thường xuyên quan tâm chăm lo đến đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội, bảo đảm cho các điển hình tiên tiến được phấn đấu, rèn luyện và phát triển lâu dài trong môi trường Quân đội.

Năm là, gắn chặt thi đua với khen thưởng, tạo động lực thúc đẩy phong trào Thi đua Quyết thắng trong các cơ quan, đơn vị. Thi đua là cơ sở, tiêu chí để khen thưởng; khen thưởng là động lực của thi đua, thúc đẩy phong trào thi đua phát triển. Vì vậy, các cấp phải luôn gắn chặt công tác thi đua với công tác khen thưởng; đưa công tác này vào nền nếp, bảo đảm công khai, dân chủ, công bằng, chính xác, kịp thời. Quá trình bình xét danh hiệu thi đua và khen thưởng phải bám sát vào hướng dẫn, quy định của trên và kết quả thực hiện chỉ tiêu thi đua của từng tập thể, cá nhân; thực hiện tốt “4 đúng”: đối tượng - thành tích - quy trình, thủ tục hồ sơ - thời gian. Các đơn vị cần chú trọng củng cố, kiện toàn, phát huy vai trò của hội đồng thi đua - khen thưởng và cơ quan chính trị các cấp; quan tâm bồi dưỡng nâng cao phẩm chất, năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác thi đua - khen thưởng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm đánh giá đúng kết quả, thành tích để phát huy mặt tốt, khắc phục mặt yếu trong lãnh đạo, chỉ đạo phong trào; kịp thời phát hiện và khắc phục những khó khăn, vướng mắc, “bệnh thành tích” và các biểu hiện tiêu cực khác trong công tác thi đua - khen thưởng, nhằm bảo đảm cho phong trào Thi đua Quyết thắng trong từng đơn vị và toàn quân đi đúng hướng, mang lại hiệu quả thiết thực.

Trong không khí phấn khởi của cả nước kỷ niệm 70 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc, toàn quân cần đẩy mạnh hơn nữa phong trào Thi đua Quyết thắng, tạo động lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.

[1] - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 15, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 672.